TBB Dergisi Özel Sayı

154

Kadın ve Çevre

I. Kadın ve Doğa İlişkisinin Siyasi Bağlamda Değerlendirilmesi

A. Ekofeminizm

Genel kabule göre, Ekofeminizm kavramı ilk kez 1974 yılında

Françoise d’Eaubonne’un “Feminizm ya da Ölüm” adlı eserinde yer

almıştır.

D’Eaubonne’a göre çevresel yıkımın sebebi, erkek egemen-

liğindeki üretim ve kadın cinselliğinin neden olduğu artık üretim ve

aşırı nüfus artışıdır. Düşünüre göre; sorun birey olarak erkekler değil

ataerkilliktir. Kadınların ve çevrenin özgürleşmesi için erkek gücünün

yerine eşitlikçilik ve kadınların liderliğinde ekolojik devrim öneril-

mektedir.

D’Eaubonne’a göre ekofeminizm; kültürel ve sosyal bağ-

lantılarıyla birlikte biyoloji merkezli bir çevre hareketi olup, ekoloji ve

feminizmin bir potada eritilmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Erkeklerin,

doğa ile kadını bir tutarak, doğaya davrandıkları gibi kadına, kadına

davrandıkları gibi doğaya davranmalarına tepki olarak doğmuştur.

Çevresel yaklaşımlarda yer alan farklı görüşlere en güçlü muhalefetin,

çevre sorunlarına feminist bakış açısı getiren ekofeminizm olduğu ile-

ri sürülmüştür.

Ekofeministlerin çevre sorunlarını kadın sorunlarıyla

birlikte ele almalarının nedenlerine, çevre sorunlarının kadın sorunu

haline geldiği sürece ve ekofeminizmin içindeki farklı yaklaşımların

çevre sorunları için önerdikleri çözümlere bakmak gerekir. Toplumsal

ilişkilerin temelinde egemenlik kurma olgusu yer aldığından, böyle

bir yapıda kadınlara da özgürlük verilmeyeceği bilinmektedir. Çev-

renin tahribinin, doğal sistemlerdeki bozulmanın ve çevreyi kirleten

maddelerin yarattığı tehlikelerin artık farkına varıldığı göz önüne alın-

dığında, çözüm üretmek için fazla vaktin kalmadığı gerçeği ile yüz

yüze kalınmaktadır. Bütün bu olumsuzluklar hassas eko sistemlere za-

rar vermekte, toplumları ve özellikle kadınları üretken faaliyetlerden

alıkoymakta ve güvenli bir çevre için gittikçe artan bir tehlike haline

gelmektedir.

Oya Beklan Çetin; Ekofeminizm Kadın ve Doğa İlişkisi ve Ataerkillik, Sosyo

Ekonomi, Ocak-Haziran 2005-1, sh. 2.

Age. sh. 2

Arzu Özyol; Kalkınma Politikalarında Kadın ve Ekofeminizm, http:// www.

Age. sh.14-15.