468 / 497
467
TBB Dergisi 2017 (özel sayı)
Işıl Fulya ORKUNOĞLU ŞAHİN / Elif YILMAZ FURTUNA
sorunun CDB’nin analiz aşamasında kalıp, uygulamaya aktarılma
noktasında sekteye uğramasıdır. Bunun başlıca sebebi; Türkiye’de
kadına yönelik ödenek tahsisinin yalnızca Aile ve Sosyal Politikalar
Bakanlığı ile sınırlandırılmasıdır. Bu durum, CDB’nin tam olarak uy-
gulamaya konulmasını, cinsiyete duyarlı politikaların oluşturulmasını
ve izlenmesini önlemektedir. Bunun yerine ulusal boyutta çeşitli ba-
kanlıklar düzeyinde ve yerel çerçevede ödeneklerin cinsiyete duyarlı
şekilde tahsisine ilişkin çalışmalar yapılmalıdır.
--Türkiye’de cinsiyete duyarlı bütçelemenin 5018 ve 6111 Sayılı
Kanunlar aracılığıyla kısmi şekilde uygulandığı görülmektedir. 5018
sayılı Kanun’da CDB’ye ilişkin olarak yalnızca analitik bütçe uygula-
masına yer verilmiştir. Ancak Türkiye’de 2004’ten itibaren uygulanan
analitik bütçe sınıflandırması kapsamında; kurumsal, fonksiyonel,
ekonomik ve finansman tipi sınıflandırma mevcut olmasına rağmen,
sosyal bütçe sınıflandırması bulunmamaktadır. Dolayısıyla engellile-
rin, yoksulların, çocukların, yaşlıların ve kadınların sosyal ve siyasi po-
litikalar sonucunda etkilenme düzeylerini ölçmeye yönelik bir analiz
sisteminin getirilmesi gereklidir. Çünkü kadınlara yönelik teşviklerin
yıllara göre değişiminin ve bu değişimin toplum kesimleri üzerindeki
etkilerinin analizi, uygulama politikalarının başarısının değerlendiril-
mesine katkı sağlayacaktır. Ayrıca çalışmada 7. CDB aracı olarak belir-
tilen Türkiye’de CDB’ye ilişkin vergisel teşviklerin etkilerinin analizi
de değerlendirmeye alınmalıdır. Zira Türkiye’de şeffaf veri setleri ile
ölçümü sağlanmadığından, CDB uygulamasının işlerliği ve işlerliği-
nin ölçümü noktasında sıkıntılar sürmektedir. Nitekim 2012 yılında
CDB ile ilişkilendirilmesine rağmen, 2013-2016 yılları arasında Türki-
ye bütçesinin cinsiyete duyarlı hale getirilmediği görülmüştür. Bunun
nedeni cinsiyete dayalı somut ödenek tahsisinin şartlı nakit desteği
dışında, sosyal harcama kalemleri içinde yer almamasıdır. 2014-2020
döneminde AB’ye katılım öncesi mali işbirliği çerçevesinde Türkiye’ye
verilen fon kullanım alanlarının biri cinsiyet eşitliğinin teşviki olması-
na ve 2017 bütçe sunuş konuşmasında fırsat eşitliği yaratıp, kadınların
işgücüne katılımını 2018’de %35’e, 2023’te %41’e çıkarma hedefinden
söz edilmesine rağmen, bütçe tahsisine değinilmemektedir. Diğer yan-
dan Maliye Bakanlığı’nın 2016 yılı bütçe sunuş konuşmasında 30 Ha-
ziran 2014 te kurulan “Devlet Destekleri Bilgi Sisteminin” verilerine
erişilebileceği bilgisi bulunmasına rağmen, ilgili birim henüz faaliyete