64 / 529
TBB Dergisi 2012 (98)
Sesim SOYER GÜLEÇ
63
V. Adli Kontrole Karar Verilmesi, Tedbirin İzlenmesi, Sanığın
Yokluğunda Adli Kontrole Karar Verilip Verilemeyeceği Sorunu
CMK m. 110’a göre adli kontrol kararı, soruşturma evresinde sulh
ceza hâkimi, kovuşturma evresinde ise mahkeme tarafından verilir
72
.
Soruşturma evresinde sulh ceza hâkiminin zorunlu savcılık yaptığı
hallerde bu tedbire talep olmaksızın da re’sen karar verebileceği ifa-
de edilmektedir
73
. CMK m. 110/1’de soruşturma evresinde şüphelinin
adli kontrol altına alınabilmesi için savcının isteminin aranması koşulu
bulunmaktadır. Bu noktada savcıdan gelen tutuklama yönündeki is-
temin adli kontrolü de kapsayacağı ifade edilmektedir
74
. Kovuşturma
evresinde adli kontrole, gerekli görüldüğünde mahkeme tarafından
karar verilir. Mahkeme bu tedbire C. savcısının, sanığın, müdafiin ta-
lebi üzerine veya re’sen karar verebilir. Kovuşturma evresinde ise, adli
kontrole, olaya bakan mahkeme resen veya istem üzerine karar verir.
Mahkeme, doğrudan doğruya adli kontrol uygulanmasına karar vere-
bileceği gibi, tutuklu olan sanığın adli kontrol altına alınarak serbest
bırakılmasına da karar verebilir. Kovuşturma evresi,
istinafı
da içerdi-
ğinden, BAM de adli kontrol kararı verebilir
75
.
Sulh ceza hâkiminin, CMK m. 163’te öngörülen istisna dışında so-
ruşturma evresinde kendiliğinden tutuklama kararı vermesi mümkün
olmadığı gibi, adli kontrol kararı vermesi de mümkün değildir. C. sav-
cısı, tutuklama isteminde bulunmuş olsa bile, sulh ceza hâkimi, adli
kontrol kararı verebilir
76
.
Sanığın yokluğunda adli kontrole karar verilip verilemeyeceği tartış-
malıdır. CMK’da, sanığın yokluğunda tutuklama ancak istisnai hallerde
sürüklenen çocuklar hakkında koruyucu ve destekleyici tedbir kararlarına çocuk hakimi
tarafından karar verileceği belirtildiği halde adli kontrol ve tutuklama kararına hangi
merciin karar vereceği belirtilmediğinden anılan madde gereği çocuk hakkında tutuklama
kararını Sulh Hakiminin vermesi gerekir…”
Y. 3. CD, E. 2007/4265, K. 2007/3641,
T. 19.04.2007, YKD, Ağustos 2007, s. 1584. ÇKK’nda öngörülen yükümlülüklerin
yetişkinler bakımından da uygulanabileceği yönünde bkz. ÖZGÜVEN, s. 333.
72
CMK m. 110/1’de soruşturma evresinin her aşamasında adli kontrolün
uygulanabilmesi mümkün kılınmışken, 110/3’de de aynı esas kovuşturma
evresine yönelik olarak kabul edilmiştir.
73
CENTEL/ZAFER, s. 370.
74
KARAKURT, s. 3.
75
Buna karşılık, temyizmahkemesi olan Yargıtay’ın adli kontrol kararı veremeyeceği
yönünde bkz. ÖZTÜRK/TEZCAN/ERDEM/SIRMA/SAYGILAR/ALAN, s. 447.
76
ÖZTÜRK/TEZCAN/ERDEM/SIRMA/SAYGILAR/ALAN, s. 444.