429 / 521
428
Velayet hakkı kendisinde olmayan ebeveynin çocuğu ile kişisel
ilişkisinin düzenlenmesi sırasında; en önemli kriz; ebeveynlerin bir-
birine olan güvensizlikleri ve en önemli nokta ise; çocuğun ebeveyn-
lerine duymak istediği güvendir. Bu nedenle çocuğun hangi günler
görüşüleceği belirlenmeli, çocuk bu zamanı bilmeli ve aksatmadan gö-
rüşmesi sağlamaya çalışılmalıdır. Çocuğa ‘birbirlerini terk ediyorlar,
beni de terk ediyorlar’ endişesi yaşatılmamalı, nerede kalacağı ve han-
gi okula gideceği gibi konularda kararı çocuğun görüşü göz önünde
bulundurularak ebeveynler vermeli, okulu, evi, odası yaşam şartları
olabildiğince az değiştirilmelidir.
Kişisel ilişkisinin düzenlenmesinden sonra velayet hakkı kendi-
sinde olmayan ebeveynin çocuğu ile kişisel ilişkisinin kurulması sı-
rasında anlaşmazlık yaşanması halinde; aile mahkemesi uzmanı, ge-
rek aile mahkemesi gerekse icra müdürlükleri tarafından İcra ve İflas
Yasası’nın 25/b maddesine dayanarak çağrılır. Uzmanın, mahkeme
kararı, taraflar veya vekilleri tarafından sözlü olarak çağrılması ha-
linde engellerle karşılaşılmaktadır. Adli sistemde, adliye dışı incele-
melerde ücret, yer ve zaman düzenlenmesi, araç temini planlandığı
gibi “çocuk teslimi”nin de diğer adliye dışı uygulamalardan sayılarak,
aynı biçimde önceden düzenlenmesi gerekmektedir.
Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü’nün 30/01/2006
gün ve 115 sayılı Çocuk Tesliminde Uzman Bulundurulması Ve Ücret
Taktiri Hakkında Genelgesi ile; İcra ve İflâs Kanunu’nun 25/b mad-
desinde sayılan kişilerin, sahip oldukları bilgi ve tecrübeyi kullanarak
icra müdürüne yardımcı oldukları ve bu iş için emek ve zaman harca-
dıkları göz önüne alınmak suretiyle bu kişilerin çocuğun teslim edile-
ceği mahalle gelmeleri için yaptıkları masraflar ile harcadıkları emek
ve zamanın karşılığının, icra masrafları cümlesinden, makul ve kabul
edilebilir bir ücret takdir edilerek karşılanması belirtilmiştir.
Evlilik kadar eski olan boşanma, toplumların tarihsel gelişimine göre
değişen özellikler gösterir. Birçok eski toplumda erkek çocuğun dünyaya
gelmesi evliliği kalıcı kılardı. Kadının kısırlığı ise erkek için haklı bir bo-
şanma nedeni sayılırdı. İlkel bir yaşam süren Pueblo yerli kabilelerinde
kadın, kocasının ayakkabılarını evin eşiğine bıraktığında onu boşamış sa-
yılır. Bizde ise boşanma süreci artık aile mahkemelerinden geçiyor. 2003
yılından sonra hukuk mahkemelerinde yer alan uzman kavramını ve uz-
manların görevlerini özetlemeye çalıştım. Teşekkür ederim.