446 / 521
445
TOPLUMSAL CİNSİYET
TOPLUMDA KADINA BİÇİLEN ROLLER
VE ÇÖZÜMLERİ
Aydeniz ALİSBAH TUSKAN*
1
İnsanların bir biçimde sınıflanarak genel kategoriler oturtulması
sonucunda ortaya çıkan kalıplar ya da bir kişi ya da grup hakkında
yapılan genellemeler stereotip olarak değerlendirilmektedir.
Konumuzda kadına uygun görülen ve görülmeyen rolleri toplum-
lara göre değerlendirmek gerekir. Nüfusumuzun yarısını teşkil eden
kadınların yasalarda eşitlik olmasına rağmen bu güne kadar çağdaş ve
hak eşitliğine dayalı bir statü kazanamamasının en temel sebebi kadı-
nın toplumdaki algılanma biçimidir
Toplumda kadın-erkek eşitliği ve o toplumun uygarlık düzeyini
belirten en önemli kriter toplumda kadının durumudur. Toplumsal
cinsiyet toplumun kadına verdiği görev ve sorumluluklar, toplumda
kadının nasıl görüldüğü, algılandığı ve beklentileri ile ilgili bir kav-
ramdır. Toplumsal cinsiyet üzerine yapılan araştırmaların çoğu ka-
dınların erkeklerle kıyaslanması şeklinde yapılmaktadır. Toplumsal
cinsiyet kişinin kültürel, toplumsal rolü, ruhsal-içsel tanımlanması ve
onların temsil edilmesi anlamında kullanılmaktadır. Cinsiyeti doğa
belirlerken toplumsal cinsiyeti kültür belirlemekte ve toplumsal cinsi-
yet kimliği hakkındaki anlayışlar cinsel eğitim ve tutum erken yaşlar-
da oluşmaktadır.
CEDAW’ın 1. maddesi toplumsal cinsiyette eşitlik sağlanmasını ve
ayırımcılık yasağını ortaya koymuştur. Toplumsal cinsiyet ayırımcılı-
ğına maruz kalan kadınlar siyasal, yasal, sosyal ve ekonomik haklara
sahip olmada, bu haklarını kullanmada toprak ve sermaye gibi kay-
naklara sahip olmada eşitsizliklere uğramışlardır.
*
Avukat, İstanbul Barosu Yönetim Kurulu Üyesi