TBB Dergisi 99. Sayı

442

nerek sorgucu, özgür fikirli, baskılardan uzak, eşitlikçi, paylaşımcı bir

genç nesil yetiştiriliyordu. Topluluk yasalarının düzenlenmesi ve uy-

gulanması da bu aşamadan başlayan bilge yerlilerden alınan bilgilerle

halka uzanıyordu.

Bu örnekleri çok daha artırabiliriz. Ancak bunların bile yukarı-

da sorulan sorunun fazlası ile cevabı olduğu kanaatindeyim. Çağlar

öncesinden beri erkeğin yaradılıştan fiziksel farklılığı ve fiziksel güç

üstünlüğü, kadının bakımını üslenmesi nedeni ile kadının hep ikinci

sınıf cins konumunda kaldığı, kalmak zorunda olduğu savının doğru

olmadığı ortadadır. Peki ne olmuştur da bu işbirliği eve eşitlik bozul-

muştur?

Tarih araştırmacıları, arkeologlar, antropologlar ve etnografya uz-

manları yüz yılı aşkın zamandır ataerkilik ve anaerkilik, toplumlarda

kadın erkek yaşayış şekillenmesi üzerine çalışmalar yapmaktadırlar.

Bir kısım görüş; yetersiz araştırma ve bilgi ile, başlangıçtaki analık

temelinin ilkel insanda doğurganlığın önem arz etmesi, babalık kav-

ramının olmamasına bağlamıştır. Soy bağı kavramının farkına varıl-

ması ile erkeğin anayı ve çocukları sahiplenme ve anaerkilliğin yerini

ataerkilliğe bırakmasına böylece de dinsel ahlakı temele bağlanmıştır.

Diğer bir kısım ise; ataerkilliğin yıkıcı toplumsal örgütlenmeden doğ-

duğunu, insanların birbirleri üzerinde hakimiyet kurması esasına da-

yandığını anaerkillik döneminin ise tersi dönem olmadığını ortaklık

modeli olduğunu savunmuşlardır. Bu görüşlerle anaerkillik eski çağ-

lardaki kadın hakimiyeti, ataerkillik ise günümüzdeki erkek hakimi-

yeti şeklinde birbirinin karşıtı hipotezler olarak algılanmaya başlan-

mıştır. Bunu kadın ve erkek arasında ki biyolojik farklılığın ataerkillik

sürecini kaçınılmaz kıldığı tezi takip etmiştir

Neolitik Çağ’ın orta döneminde gerçekleşen ikinci teknik devrim

ile (öküz, su, rüzgarın gücü, saban, rüzgar, yelkenli gemi, su değir-

meni vb.) erkek tarım üretiminde kadının yerine geçer. Tarımda tek-

nik keşiflerin fiziksel güç nedeni ile erkekler tarafından kullanılmaya

başlaması kadını üretimin dışına itilerek üretileni işlemek üzere evine

gönderdi. Erkeklerin üretim katkısının böylece öne geçmesi, oluşan

artı-değerin erkeğin üretim alanında olması onun servet sahibi aynı

Çoşkun Eser; İnsanın Yaşayan Geçmişi, syf.73-74 Pera Yayıncılık 3.Basım 2008