476 / 521
TBB Dergisi 2012 (99)
Yargıtay Kararları
475
ise veya nesebi düzelmemişse ananın soyadını alır. Ana başka bir er-
kekle evliyse çocuk anasının kızlık soyadını alır.
Soyadı, nüfus kütüğüne yazılmakla belirlenmiş olur. Bir kimse
zorunlu olarak taşıdığı soyadını dilediği gibi ve dilediği zaman değiş-
tiremez. Çarpışmakta olan toplumsal yararla kişisel yararın bağdaştı-
rılması için soyadının değiştirilmesi ancak haklı bir sebep bulunması
halinde mümkündür. Haklı sebeplerin neler olacağı konusunda belir-
lenmiş bir kural bulunmamakla birlikte, dürüstlük kuralına göre, kişi-
nin o soyadını taşımamakta bir yararı varsa soyadının değiştirilmesine
cevaz verilmelidir. Ancak, edebe aykırı ve gülünç kelime ya da kav-
ramların, aşiret, yabancı ırk ve millet isimlerinin, rütbe ve memuriyet
bildiren isimlerin soyadı olarak alınmasına izin verilmez.
Yukarıda da açıklandığı üzere, soyadı, şahsa sıkı sıkıya bağlı hak-
lardandır. Reşit olmayan bir çocuk, reşit olana kadar aile soyadını kul-
lanmak zorundadır ancak reşit olduktan sonra soyadını değiştirmek
üzere dava açabilir.
Bir kişinin özellikleri, hak ve fiil ehliyeti, hürriyeti, bedeni ve ma-
nevi varlıkları onun kişiliğini meydana getirir. Kişilik, insanın insan
olması dolayısıyla ayrılmaz bir biçimde sahip olduğu hakları içerir.
Bunlar para ile ölçülemeyen, devredilemeyen ve mirasçıya geçmeyen
mutlak haklardır. Hiçbir şekilde maddi değere sahip değildirler. Ki-
şinin adı ve soyadı üzerindeki hakkı da münferit bir kişilik hakkıdır.
Şahsa sıkı sıkıya bağlı haklar, kural olarak, bizzat şahsın kendisi
tarafından kullanılabilir. Bu sebeple de kanuni temsilci tarafından kul-
lanılması mümkün değildir. Bu hakların kullanılmasına karar verme
yetkisi kişidedir. İster idari, ister kanuni temsilciye bu yetkinin kulla-
nılması bırakılamaz.
Açıklanan bu maddi hukuk kuralları, somut olay ortaya konula-
rak değerlendirildiğinde;
Davacılar, reşit olmadıkları bir tarihte, Mersin 2. Asliye Hukuk
Mahkemesi’nin 1993/719-663 Esas ve Karar sayılı, 14.10.1993 tarih-
li kararı ile babalan tarafından “Ö.” olarak değiştirilen soyadlarının,
“K.” olarak değiştirilmesini talep etmişlerdir.
5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Yasası’nın 36/1-b maddesiyle, aynı
konuya ilişkin olarak nüfus kaydının düzeltilmesi davasının ancak bir