TBB Dergisi 99. Sayı

Evlât Edinme Yolu ile Vatandaşlığın Kaybedilmesi ve Kazanılması

Evlât edinme ile vatandaşlığın kazanılmasında “

milli güvenlik ve

kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmama

” şartının

kim tarafından tespit edileceği hususunda kanunda açık bir kural bu-

lunmamaktadır. TVK m. 11 ve 16. maddeleri uyarınca yapılan başvu-

ruların, gerekli şartları taşıyıp taşımadığı, TVK m. 18’e göre kurulan

başvuru ve inceleme komisyonunca tespit edilmesi gerekmektedir (m.

18). Dolayısı ile Kanunun lafzı esas alındığında, evlât edinme ile vatan-

daşlığın kazanılmasında şartların oluşup oluşmadığını, TVK m. 18’e

göre kurulan Komisyonun araştırma yetkisi bulunmamaktadır.

Doktrinde bir görüşe göre

100

ise, komisyonun inceleme yetkisi yal-

nızca, genel olarak vatandaşlığa alınma (m. 11) ve evlenme yolu ile

vatandaşlığa alınmada (m.16) söz konusudur; yetkili makam kararı ile

diğer vatandaşlık kazanma durumlarında Komisyonun bir inceleme

yetkisi bulunmamaktadır.

Doktrinde diğer bir görüşe

101

göre ise, kanunun sistematiği gere-

ği, evlâtlığın Türk vatandaşlığını kazanabilmesi için, öncelikle millî

güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir halinin

bulunmadığının vatandaşlık başvuru inceleme komisyonu tarafından

incelenmesi gerekmektedir.

TVKUY m.19’da genel olarak vatandaşlığa alınma, m. 29’da da,

evlenme yoluyla vatandaşlığa alınma bakımından komisyon tarafın-

dan yapılacak işlemler ve uygulanacak esaslar belirlenmiştir Kanaati-

mizce, evlât edinme ile vatandaşlığın kazanılmasında vatandaşlık baş-

vuru inceleme komisyonunda incelenecek ve araştırılabilecek bir şart

bulunmamaktadır. Çünkü evlât edinmede aranan millî güvenlik ve

kamu düzeni bakımından engel bir halin bulunmaması şartının araş-

tırılması yetkisi ve görevi, TVKUY’nde emniyet ve istihbarat makam-

larına verilmiştir (m. 35/II). Hatta genel olarak vatandaşlığa alınma

(TVKUY m. 18 ve 35/II) ve evlenme yolu ile (TVKUY m. 28 ve 35/II)

vatandaşlığın kazanılmasında da millî güvenlik ve kamu düzeni bakı-

mından engel bir halin bulunmaması şartı, komisyon tarafından değil,

emniyet ve istihbarat makamları tarafından yapılmaktadır. Dolayısı

ile evlât edinme ile vatandaşlığın kazanılmasında, komisyonunun bir

inceleme ve araştırma yetkisi bulunmamaktadır. Nitekim Kanun’un

lafzı da, bu yorumu destekler niteliktedir.

100

Doğan,

2010

, s. 100.

101

Nomer,

2010

, s. 101; Erdem, s. 151.