76 / 521
TBB Dergisi 2012 (99)
Musa AYGÜL
75
IV. SONUÇ
Evlât edinme işlemi, hem evlât edinenin hem de evlatlığın vatan-
daşlığını etkilemesi söz konusu olabilir. Ancak, evlât edinmenin, daha
çok evlâtlığın vatandaşlığına etkisi söz konusu olmaktadır. Evlât edin-
menin evlâtlığın vatandaşlığına etkisi de iki şekilde söz konusu olabi-
lir. Birincisi, evlâtlığın, evlât edinenin vatandaşlığını kazanması sebe-
biyle, önceki vatandaşlığını kaybetmesidir. İkincisi ise, evlâtlığın, evlât
edinenin vatandaşlığını kazanmasıdır. Evlâtlık, evlât edinme sebebiy-
le vatandaşlığını kaybedebilmektedir. Ancak bunun için evlâtlığın va-
tansız kalmaması diğer bir ifade ile evlât edinenin vatandaşlığını ka-
zanabilmesi gerekir.
Günümüzde, evlât edinilmiş çocuğun vatandaşlık durumu, kan
bağı ile (tabii) soybağı kurulan çocukların vatandaşlığına yaklaştırıl-
maya çalışılmaktadır. Nasıl bir çocuk doğumla soybağına istinaden
vatandaşlık kazanıyorsa, evlât edinilen çocuk da, evlât edinmeden
sonra, evlât edinen ebeveynin vatandaşlığını kazanmalıdır. Avrupa
Vatandaşlık Sözleşmesi’nin 6/IV. maddesinde, vatandaşlığa almada
kolaylık gösterilecek kişiler sayılmıştır. Bu kişilerden birisi de, evlât
edinilen çocuklardır. Buna göre, her âkit devlet, kendi vatandaşı ta-
rafından evlât edinilmiş çocukların vatandaşlığa alınmasını kolaylaş-
tıracaktır. 1967 tarihli Çocukların Evlât Edinilmesi Hakkında Avrupa
Sözleşmesi’nde de, evlât edinilen çocukların evlât edinen ebeveynin
vatandaşlığını kazanabilmesi için âkit devletlerin gerekli düzenleme-
leri yapması gerektiği kabul edilmiştir.
Karşılaştırmalı hukuk incelendiğinde evlât edinme ile vatandaşlık
ex lege
, telsik (yetkili makam kararı) ve talep ile kazanılabilmektedir.
Ancak tam evlât edinmenin benimsendiği ülkelerde, evlâtlığın vatan-
daşlığı
ex lege
kazanılması yönünde düzenlemeler yapılmaktadır. Ör-
neğin, Almanya, ABD, İsveç, Hollanda, Belçika, İngiltere’de durum bu
şekildedir.
Türk hukukunda ise, evlâtlık, 403 sayılı mülga TVK’nda belli şart-
larda Türk vatandaşlığını
ex lege
kazanabilmekte iken, meri 5901 sayılı
Kanun’da evlâtlık Türk vatandaşlığını yetkili makam kararı ile (telsik)
kazanabilmektedir. 5901 sayılı Kanun’da, evlâtlığın Türk vatandaşlı-
ğını kazanabilmesi için, iki şart aranmıştır. Bunlardan birisi, evlâtlığın
küçük olmasıdır. Diğeri ise, evlâtlığın vatandaşlığa alınmasında millî