74 / 521
TBB Dergisi 2012 (99)
Musa AYGÜL
73
Karşılaştırmalı hukuka bakıldığında, bazı hukuk sistemlerinde,
evlât edinme ile vatandaşlığın kazanılması evlât edinenin bir beyanı-
na ya da talebine bağlı olmaktadır.
95
Üstelik Danıştay Nazım Hikmet
Ran’ın vatandaşlığı hakkında karar verirken, vatandaşlığın şahsa sıkı
sıkıya bağlı olduğu ilkesini katı biçimiyle uygulamaktan da vazgeç-
miştir.
96
Ayrıca, TVK’da, çocukların doğum sebebi dışında Türk va-
tandaşlığını kazanması ve kaybetmesine ilişkin hükümler de bulun-
maktadır. Örneğin, TVK m. 20/II’de, ana ya da babadan birinin Türk
vatandaşlığını kazanması durumunda velayeti kendisinde bulunan
çocuğun Türk vatandaşlığını kazanabilmesi, diğer eşin muvafakatine
bağlı bulunmaktadır. Çıkma izni alarak Türk vatandaşlığından ayrılan
ana ya da babanın çocuğunun da Türk vatandaşlığını kaybetmesi ana
ya da babanın talebine ve diğer eşin muvafakatine bağlı tutulmuştur.
Yine TVK m. 37’de, Türk vatandaşlığının kazanılması ve kaybına iliş-
kin müracaatların bizzat ya da özel bir vekaletname ile yapılabileceği-
ni düzenlemiştir.
Hem Danıştay’ın kararlarında hem de kanunî düzenlemelerde,
vatandaşlığın şahsa sıkı sıkıya bağlı bir hak olduğu yolundaki katı
anlayış
97
artık belli koşullarda da olsa değişmeye başlamıştır. Üstelik
TVK’da, çocukların doğum dışında ebeveynin talebine ve iradesine
bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanmasına ve kaybetmesine ilişkin
düzenlemelere de yer verilmiştir. Kanaatimizce, evlâtlığın yetkili ma-
kam kararı ile vatandaşlığa alınması için, velayet hakkını haiz evlât
edinenin talepte bulunmasının, vatandaşlık hukuku bakımından bir
sakıncası olmaması gerekir.
98
Nitekim TVKUY m. 33/I-a’da, talebin
evlât edinen tarafından yapılması gerektiği hükme bağlanmıştır.
99
95
Bkz: II, B, 3, c.
96
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, T. 6.10.2005, E. 2004/3, K. 2005/2371, 125
Yargı Dünyası, 2006, S. 125, s. 121-123; Danıştay Kararlar Dergisi, 2006, S. 111, s.
72-74; Ekşi, Nuray, Milletlerarası Nitelikli Davalara İlişkin Mahkeme Kararları,
Arıkan Yayınevi, İstanbul 2007, s. 698-701; Danıştay 10. Daire, 25.03.2008, E.
2006/5858, K. 2008/1450. Kararlar hakkında ayrıntılı bilgi için bkz: Ekşi, Nuray/
Özelçi, M. Aytaç,
“Nazım Hikmet’in Türk Vatandaşlığından Çıkarılmasına İlişkin
Kararların Değerlendirilmesi”
, İstanbul Barosu Dergisi, 2008, S. 5, s. 2308 vd.
97
Danıştay’ın vatandaşlığın şahsa sıkı sıkıya bağlı hak olduğu yönündeki uygulaması
hakkında ayrıntılı bilgi için bkz: Nomer,
2010
, s. 160 ve dpn. 153.
98
Doktrinde, evlâtlığın ergin olmaması sebebiyle, başvurunun evlât edinen
tarafından yapılması gerekeceği ifade edilmiştir: Nomer,
2010
,
s. 101.
99
Evlât edinme sebebi ile Türk vatandaşlığını kazananlara TVK. m. 34/I-c’de, ergin
olduktan sonra seçme hakkı ile vatandaşlıktan ayrılabilme hakkı tanınmıştır.