Dergi(124)

TBB Dergisi 2016 (124)

Doğa ELÇİN

girdiği tarihler ve bu Kanun’un uygulamasından sorumlu olacak Göç

ve İltica Genel Müdürlüğü’nün kuruluş dönemiyle çakışmıştır.

BMMYK ise Suriyelilerin içinde bulunduğu bu kitlesel akına iliş-

kin olarak, üç öneri getirmektedir. Birincisi gönüllü geri dönüş. İkin-

cisi, üçüncü ülkeye yerleştirilme. Üçüncüsü ev sahibi ülkeye entegras-

yon.

Türkiye’de bulunan Suriyelilere uygulanan geçici koruma statüsü

incelenmeden önce Türk hukukunda, yabancıların temel hak ve öz-

gürlüklerine ilişkin olarak Anayasa’da yer alan düzenlemelere kısaca

değinmek gerekir.

Türk Anayasası’nda, temel hak ve özgürlüklere ilişkin pek çok dü-

zenlemede yabancı-vatandaş ayrımı yapılmadığı görülmektedir. 1982

Anayasası’nın “Temel Hak ve Hürriyetlerin Niteliği” başlıklı 12. mad-

desinde, vatandaş -yabancı ayrımı gözetilmeksizin herkesin kişiliği-

ne bağlı, dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve hürri-

yetlere sahip olduğu hükmü yer almaktadır. Fakat anayasal güvence

altında olan temel hak ve özgürlüklerin, yabancılar için, bazı hâl ve

şartlarda sınırlandırılabilmesi mümkündür.

Anayasa’da yer alan genel sınırlama nedenleri dışında yabancıla-

rın

temel hak ve özgürlüklerinin sınırlanması bakımından 16. mad-

Kirişçi, Suriyeli Mülteciler, s. 14.

“Ressettlement, Humanitarian Admission and Other Forms of Admission for

Syrian Refugees 2013/2014 Pledges” BMMYK Şubat 2014.

Rona Aybay, İnsan Hakları Hukuku, B.2, İstanbul 2015, s. 9.

“Yabancı” deyimi, Devletler Hukuku Enstitüsü’nün 1892 tarihli Cenevre

Toplantısı’nda tanımlanmıştır. Buna göre yabancı, “bir devlet ülkesinde bulu-

nup o devlet vatandaşlığını hâlen iddiaya hakkı olmayan kimsedir”. Bu tanım,

vatansız kişileri de kapsamına almaktadır. Devletler Hukuku Enstitüsü’nün 1892

tarihli Cenevre Toplantısı sonuç metni için bkz.

resolutionsF/1892_gen_01_fr.pdf (12.11.2014). Tanımın Türkçe çevirisi için bkz.

Osman Fazıl Berki, Devletler Hususî Hukuku, Tâbiiyet ve Yabancılar Hukuku,

C.I, B.7, Ankara 1970, s.155. Devletler Hukuku Enstitüsü’nün “Yabancı” tanımının

eleştirisi için bkz. Rona Aybay/ Esra Dardağan Kibar, Yabancılar Hukuku, İstan-

bul 2010, s.13 ve Rona Aybay, “Yönetim Hukuku ve Yönetsel Yargı Açısından

“Yabancı”nın Konumu İnsan Hakları Hukuku Açısından Bir Yaklaşım”, 2003 Yılı

İdari Yargı Sempozyumu,

s.2, (17.10,2014). 13 Ara-

lık 1985 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun Yaşadığı Ülkenin Uyruğu

Olmayan Bireylerin İnsan Hakları Bildirisi’ndeki tanıma göre de yabancı, “bu-