Dergi 128

TBB Dergisi 2017 (128)

Çiğdem ÇIMRIN

rak

Disk ve Kesk/Türkiye

kararında AİHM’in de belirttiği gibi gösterici-

ler şiddet içeren hareketlerde bulunmadıkları sürece, resmi makamlar

11. Madde kapsamında güvence altına alınan toplantı hakkının özüne

halel gelmemesi için, barışçıl nitelikteki toplantılara belirli derecede

hoşgörü göstermelidir.

2001 yılında Anayasa’da yapılan değişiklik ile tüm haklara etkili

olabilecek genel sınırlama nedenleri öngören 13. maddenin içinde yer

alan dokuz genel sınırlama sebebi kaldırılarak her bir hakka ilişkin

olarak ancak ilgili madde de yer alan sebeplerle sınırlama getirilebi-

lecek bir çerçeve oluşturulmuştur. Bu bağlamda Anayasa’nın “toplantı

ve gösteri yürüyüşü özgürlüğünü” düzenleyen 34. maddede de bir-

takım değişiklikler yapılarak bu hakkın milli güvenlik, kamu düzeni

vb. sebeplerle 13. maddeye uygun olarak ve ancak kanunla sınırlanma-

sının mümkün olduğu belirtilmiştir. Kanunla sınırlama çerçevesinde

de makalenin bu kısmında değinilecek olan 06.10.1983 tarih ve 2911

sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na (“

TGY Kanunu

”)

atıf yapılmıştır. Anayasa’da yapılan bu değişikliklerin hiçbiri beklenen

etkiyi yaratmadığı, diğer bir ifade ile daha özgürlükçü bir tablonun

oluşturulmasında aciz kalındığı TGY Kanunu kapsamında 3 Ekim

2001 tarihinde yapılan düzenlemeyle kaldırılan tüm kısıtlamalar za-

ten hâlihazırda mevcut olması ve bunların üzerinde herhangi bir deği-

şikliğin bugüne kadar gerçekleşmemiş olmasından görülebilir.

Türkiye uygulamasını ve dolayısıyla da TGY Kanunu’nda yer alan

düzenlemelerden bahsederken daha ziyade AİHS 11. maddesi kapsa-

mında yukarıda üzerinde durulan hususlar dikkate alınacaktır. Bu

bağlamda ilk olarak toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin “barışçıl” ol-

ması gerekliliğine değinilecektir. Venedik Komisyonu’nun da altını

çizdiği toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin genelde her şeyin yolunda

olduğu zamanlarda yapılmadığını dolayısıyla bu özgürlük bir kesim

tarafından pratik edilirken başka bir kesimin öfke duyması veya gü-

Gösteri Yürüyüşü Hakkı

AÜHFD

Cilt:60, Sayı:3, 2011, s.625.

AİHM Kararı, Disk ve Kesk/Türkiye, 27.11.2012, Başvuru No.38676/081.

Aynı yönde bknz. Kemal Gözler, 3 Ekim 2001 Tarihli Anayasa Değişikliği: Bir

Abesle İştigal Örneği,

anyarg19/gozler.pdf (Erişim Tarihi:22.12.2015)