25 / 545
24
Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Özgürlüğü Bakımından Devletlerin Pozitif Yükümlülüğü
vurucu Oya Ataman İnsan Hakları Derneği üyesi olan bir avukattır.
Başvurucu bu sıfatla F tipi cezaevlerini protesto etmek için İstanbul
Sultanahmet Parkı’nda yapılacak basın açıklamasıyla son bulacak bir
yürüyüşe katılmıştır, kolluk güçleri bildirimsiz gösteri yapıldığını fark
edince grubun kamu düzenini bozdukları gerekçesiyle dağılmaları
uyarısında bulunmuştur. Uyarıyı dinlemeyen gruba polis biber gazı
kullanmış ve aralarında başvurucunun da bulunduğu 39 göstericiyi
gözaltına almıştır. Başvurucu, bu gözaltı ile Türkiye’nin kendisinin
ifade ve toplantı özgürlüklerini ihlâl ettiğini iddia etmiş ve konuyu
AİHM’e taşımıştır. AİHM, bir gösterinin mevzuata uygun olmaması-
nın barışçıl şekilde toplanma özgürlüğünün kullanılmasına müdaha-
le edilmesini haklı kılmayacağını ifade etmiş ve elliye yakın kişinin
kamuoyunun dikkatini güncel bir soruna çekmek istemiş olmasının
odaklanılması gereken ana unsur olduğunu ifade ederek ihlâl kararı
vermiştir.
46
Gündemin hızlı bir şekilde değiştiği bu zamanlarda ses-
lerini duyurmayı isteyen barışçıl topluluklara sırf izin veya bildirim
zorunluluğuna uymadıkları için kamu düzenini bozdukları iddiasıyla
kolluk tarafından müdahaleye maruz kalmalarının AİHM tarafından
kabul görmediği söylenmelidir.
Toplanma ve gösteri yürüyüşü yapma hakkının etkin bir şekilde
kullanılabilmesi ve barışçıl olmayan karşıt gösterici saldırılarından ko-
runması için devlet makamları tarafından bir koruma mekanizması-
nın oluşturulması gerekmektedir.
Ilinden BirleşikMakedonyalılar Derneği
ve Ivanov/Bulgaristan
davası bu açıdan devletlerin pozitif yükümlülük-
lerini tespit edici önemli bir yanı bulunmaktadır. Makedon azınlığın
haklarını korumayı amaç edinmiş bir derneğin bir anıt önünde gösteri
yapmak üzere başladıkları yürüyüşlerine karşı bir grup kişinin söz-
lü ve fiziksel saldırıda bulunmasıyla ortaya çıkan karmaşaya polisin
müdahale etmekte yetersiz kaldığı olayda AİHM, karşıt göstericilerin
saldırılarını engellemek amacıyla polisin daha erken harekete geçmesi
ve gerekli tedbirleri alması gerektiğini belirterek AİHS 11. maddenin
ihlâli sonucuna varmıştır.
47
46
AİHM Kararı, Oya Ataman/Türkiye, 05.12.2006, Başvuru No.74552/01.
47
AİHM Kararı, Ilinden Birleşik Makedonyalılar Derneği ve Ivanov/Bulgaristan,
02.10.2001, Başvuru No. 44079/98.