445 / 457
444
Güney Çin Denizi Tahkiminde Hakemlik Mahkemesi’nin İnsanlığın Ortak Mirası ...
sünü, kayadan adaya yükseltemeyeceğini belirtmiştir. Dikkat edilirse
burada Hakemlik Mahkemesi, yapay ada meselesine ilişkin bir tespit
yapmayıp, sadece modifikasyonun kayanın statüsünü arttırmayaca-
ğını vurgulamıştır. Fakat modifikasyonun statüyü etkilemeyeceğine
yönelik tespiti yoruma mahal bırakmayacak kadar açıktır.
Hakemlik Mahkemesi’nin, Cuarteron resifi, Fiery Cross resifi ve
Kuzey Gaven resifi ile ilgili tespitleri de Johnson resifi hakkında tes-
pitleri ile paraleldir.
51
Bu bağlamda Hakemlik Mahkemesi, her üç resifi
de kaya olarak kabul etmiştir. Hakemlik Mahkemesi, Johnson resifi ile
benzer gerekçelerle, söz konusu üç resifin, insan yerleşimi ve kendine
has ekonomik yaşama yeterli ve elverişli olmadıklarını belirtmiş ve
bu resiflerde Çin’in giriştiği arazi ıslahı ve diğer modifikasyon faali-
yetlerinin, hukuki durumu etkilemediğini ve hukuken bir kayayı ada
haline getiremeyeceğini, aslolanın adasal yapının statüsünün doğal
haliyle tespit edilmesi olduğunu tekrar ve ısrarla vurgulamıştır. Aynı
durum, McKennan resifi hakkında Hakemlik Mahkemesi’nin yaptığı
tespitler için de geçerlidir.
52
Fakat söz konusu resifte hiçbir devlet arazi
ıslahı vb. faaliyetler icra etmediği için Hakemlik Mahkemesi, modifi-
kasyonun bu kayanın statüsüne etkisizliğini vurgulama gereği duy-
mamıştır.
b) Spratlyleri Oluşturan Diğer Küçük Adasal Yapılardaki,
Doğal Olmayan İnsan Yerleşimi ve Modifikasyonun
Etkisi(zliği)
Hakemlik Mahkemesi, 121/3. maddede düzenlenen şartlar için
tespit ettiği kriterleri, Itu Aba ve South–West Cay, North–East Cay, Thi-
tu, West York vb. gibi Spratly grubunu oluşturan diğer adasal yapılara
da uygulamıştır. Burada da insan eliyle yapılan modifikasyonların du-
rumu gündeme gelmiştir.
Bu incelemeye başlamadan önce Hakemlik Mahkemesi, adalar-
daki tesisleşme ve personel bulundurmaya yönelik bir tespit yapıp,
bu konuda benimseyeceği yöntemi açıklamıştır.
53
Bir defa Hakemlik
51
Cuarteron resifi için bkz: Ibid, para, 560–562; Fiery Cross resifi için bkz: Ibid, para,
563–565; Kuzey Gaven resifi için bkz: Ibid, para, 566–568.
52
Bkz: Ibid, para, 569–570.
53
Bkz: Ibid, para, 578.