123 / 477
Kuzey Kıbrıs (KKTC) Merkezi Cezaevi Üzerinde Yapılan Alan Çalışmasından ...
122
hukukunun, sosyalleştirme ve yeniden suç işlemenin önlenmesi olmak
üzere, iki temel ilkesi vardır.
80
Hapis cezasının cezaevinde infaz edil-
mesi, infaz süresi boyunca failin yeniden suç işlemesini engeller. İnfaz
süresinin doğru değerlendirilip değerlendirilmediği, failin tahliye son-
rası toplumsal yaşama dönmesini takiben suç işlemesini önlemedeki
başarısı ile ölçülür.
81
Buna karşılık yeniden suç işlemenin önlenmesi
konusunda dünya çapında sorunlar bulunduğunu belirtmek gerekir.
KKTC Cezaevi üzerinde yaptığımız çalışmanın bu bölümünde tu-
tuklu ve hükümlülere sorulan sorularla, cezaevinde kalma ile yeniden
suç işlemenin önlenmesi arasında bir ilişki olup olmadığı öğrenilmek
istenmiştir. Daha önce bir suçtan gözaltına alınıp alınmadığı soru-
lan tutuklu ve hükümlülerin %28.9’u
“evet”,
%71.1’i
“hayır”
demiştir.
Daha önce bir suçtan mahkum olup olmadığı sorulan tutuklu ve hü-
kümlülerin %78.8’i
“hayır”,
%21.2’si
“evet”
yanıtını vermiştir. Öyle ise
suç işleme kuşkusu ile adli makamlarla karşı karşıya gelmek veya suç
işlediğinden bahisle mahkum edilmek, gelecekte yeniden suç işlenece-
ğine dair hatırı sayılır bir karine oluşturabilmektedir.
Yeniden suç işleme davranışının nedenleri üzerine yapılan çok
sayıda çalışma bulunmaktadır. İşledikleri ilk suç nedeni ile mahkum
olan insanlar üzerinde cezanın özel önleme etkisinin gerçekleşmeme
nedenleri araştırılmaktadır. Suç işleyen kişilerin, zaman içinde suç iş-
lemeyi yaşam biçimi haline getirdiği görülmektedir. Hiç suç işlememiş
olan kişilerin suç işleme olasılıkları ile daha önceden bir ya da birden
çok kez suç işleyen kişilerin suç işleme olasılıkları çeşitli araştırmala-
ra konu edilmiştir. Kişilerin benlik gelişimi çocukluk döneminde ger-
çekleştiğinden, suç işlemeyi alışkanlık haline getirmede aile kurumu
belirleyici olabilmektedir. Nitekim çok küçük yaşlarda aile içerisinde
olumsuz davranışlara maruz kalan kişiler kolaylıkla suç işleme eğili-
mine girebilmektedir.
82
Yeniden suç işlemenin nedenlerine ilişkin birkaç önemli saptama-
dan hareket edilmektedir. Öncelikle yeniden suç işleyenlerin tama-
mına yakını erkeklerden oluşmaktadır. Mükerrer suçluluk kadınlar
80
Karakaş Doğan, 55, 226 vd.
81
Karakaş Doğan, 235-236.
82
Zahir Kızmaz,
“Cezaevine Girme Sıklığına Göre Suçlular: Karşılaştırmalı Bir Araştır-
ma”
, 575-576.