TBB Dergisi 100. Sayı

Kuzey Kıbrıs (KKTC) Merkezi Cezaevi Üzerinde Yapılan Alan Çalışmasından ...

128

KKTC bağlamında yaptığımız çalışmada görüş bildiren tutuklu

veya hükümlülerin %74’ü, cezaevinden tahliye olan kişilerin, aileden

dışlanmak, parasız kalmak veya intikam almak nedenlerinin bir ya da

birkaçının etkisi ile yeniden suç işlediğini göstermektedir. Cezaevinde

kalmanın yol açtığı sorunlar, yeniden sosyalleştirme programlarının

başarısını gölgelemekte ve tahliye sonrası yeniden suç işleme konu-

sunda caydırıcı etki yaratmasını engellemektedir. Başka çalışmalardan

elde edilen bulgular da göstermektedir ki, uzun yıllara yayılan tutuk-

luluk süresi ve cezaevi alt kültürüne dahil olma süreci ile toplumsal

yaşamdan kopma ve varolan ilişkileri yitirme, cezaevi sonrası uyum

sürecini olumsuz etkileyerek yeniden suç işlemeyi tetiklemektedir.

Hapis cezasının infazı sırasında ve sonrasında alınacak önlemlerle ce-

zaevi hayatının olumsuz etkilerinin en aza indirgenmesi, yeniden suç

işleme oranlarında azalmaya yol açabilecektir.

4. Cezaevi Yaşantısının Hükümlü ve Tutuklular Üzerindeki

Etkisini Tespite Yönelik Sorulardan Elde Edilen Verilerin

Değerlendirilmesi

Herhangi bir adalet anlayışı yahut siyasi tercihle sınırlı olmaksı-

zın, dünyanın bir ucundan diğer ucuna, cezaevlerinde tutuklu veya

hükümlü sayısı artmaktadır. Örneğin ABD’de 1980 yılında yarım

milyon olan cezaevi nüfusu 2002 yılında iki milyona ulaşmıştır. Ülke-

lerin cezaevlerindeki bu artış ile mücadele edecek yeterli kaynakları

olmayınca, cezaevi koşulları giderek kötüleşmekte

ve en önemlisi

hapis cezasının yeniden topluma kazandırma işlevinin hayata ge-

çirilmesi mümkün olamamaktdadır.

Hapis cezasının kendisinden

beklenen yararı ve işlevi yerine getirememesi bunun da ötesinde tu-

tuklu veya hükümlüler üzerindeki olumsuz etkilerinin giderek art-

ması karşısında, hapis cezasına seçenek kurumların önemine vurgu

yapılmaktadır. Buna karşılık hapis cezasının yerine geçirilebilecek

Kızmaz,

“Cezaevinin ve Hapsetmenin Suçu Engellemedeki Etkisi”

, 236 vd.

Cezaevlerinin kalabalık olması tutuklu ve hükümlülere hastalıkların bulaşmasını

kolaylaştırmakta ve sağlıklarını tehdit etmektedir., Vivien Stern,

“Introduction: an

overview and some issues”

, in: Sentenced to die? The Problem of TB in Prisons in

Easren Europe and Asia (Ed.Vivien Stern), International Centre for Prison Studies

King’s College London, UK 1999, 9.

Coyle, 151.