126 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Fatma KARAKAŞ DOĞAN
125
hukuku yaptırımları arasında öne çıkartan özellik de, infaz boyunca
bireyin yeniden sosyalleştirmeye yarar faaliyetlere tabi tutulmasına
olanak sağlayabilmesi olmuştur. Bu olumlu yanlarına rağmen hapis
cezası infaz edilen kişiler arasında yeniden suç işleme oranının yüksek
olması dünya genelinde bir sorun olarak kabule edilmektedir.
Hapis cezasının infaz yerleri olan cezaevleri, suçun engellenme-
si ve kontrol altına alınmasında en önemli seçenektir.
87
Cezaevlerinin
bireyleri yeniden suç işlemekten caydırmak ve suç işleme eğilimine
sahip olan bireyleri suç işlemekten alıkoymak biçimindeki temel fonk-
siyonlarını neden yerine getirmediği tartışma konusu edilmektedir.
Cezaevlerinin ceza çekme yeri değil, suçluların yeniden topluma ka-
zandırılması yeri olarak düşünülmeye başlanmasının geçmişi ancak
geçtiğimiz yüzyıl ortalarına dayanmaktadır. Bu düşüncelerin yaşama
geçirilmesi ise ancak yüzyılın sonlarında mümkün olmuştur. Ceza-
evlerinin fonksiyonunu yeniden sosyalleştirme olarak gören görüşün
dünya çapında egemen olduğunu söylemek mümkün olmayıp aksine
cezaevi koşullarının ağırlaştırılması suretiyle cezaevlerinin birer ceza-
landırma yeri olarak görülmesi gerektiği yönündeki görüşlerin de ol-
dukça taraftar topladığını söyleyebiliriz.
88
Tahliye edilen kişiler arasında yeniden suç işleme oranlarının ge-
lişmiş ülkelerde yüksek olması, cezaevinin suçtan caydırmadaki işle-
vini tartışmalı hale getirmiştir. Yapılan araştırmalar, İngiltere’de ceza-
evinden tahliye olan erkeklerin %60’nın ilk dört yıl içinde suç işleyerek
yeniden cezaevine döndüğünü göstermektedir. Buna karşılık daha
önce suç işlememiş olan kişiler üzerinde hapsetmenin caydırcılık etki-
si güçlü bulunmaktadır. Bu istatistiklerden yola çıkan araştırmacılar,
cezaevlerinin daha kötü yerler haline getirilmesi halinde, cezaevinde
kalan suçluların yeniden suç işleme isteklerinin azalabileceğini belirt-
mektedirler. Kuşkusuz bu yaklaşım, cezaevlerinin yeniden sosyalleş-
tirmeye sunduğu katkıyı gözden çıkarmaktadır.
89
Hapis cezasının suçluları yeniden suç işlemekten caydırabilmesin-
de etkili olan bir başka husus da cezaevinde geçirilen sürenin ne kadar
87
Zahir Kızmaz,
“Cezaevinin ve Hapsetmenin Suçu Engellemedeki Etkisi”
, 227, http://
perweb.firat.edu.tr/personel/yayinlar/fua_297/297_41760.pdf (21.10.2011)
88
Kızmaz,
“Cezaevinin ve Hapsetmenin Suçu Engellemedeki Etkisi”
, 230-231.
89
Kızmaz,
“Cezaevinin ve Hapsetmenin Suçu Engellemedeki Etkisi”
, 232.