371 / 537
Adalet ve İçişleri Bakanlıklarının Kurumsal Etkinliğe Kavuşturulabilmesi için Öneriler
370
açık bir deyişle, devletin genel kurumsal yapısının yeniden düzenlen-
mesine ilişkin çalışmalarda göz önüne alınması gereken nokta; dev-
letin genel kurumsal yapısı ile yerel yönetimler arasında birbirinden
ayrılmaz bir bağın bulunmasıdır. Bu çerçevede, özeksel (merkezi) ida-
re tarafından yürütülmekte olan bir kısım hizmetler yerel yönetimlere
devredilmelidir. Bir başka deyişle, kamusal hizmetlerin özeksel yö-
netimden yerel yönetimlere doğru aktarılması ilkesi dikkate alınarak
özeksel yönetimden yerel yönetimlere yetki ve görev aktarımı sağlan-
malıdır. Yerel yönetimlere yetki ve görev aktarımı sağlanmadan devle-
tin genel kurumsal yapısını etkin bir şekilde düzenlemek olanaklı gö-
zükmemektedir. Ancak, Türkiye’de yerel yönetimler oldukça zayıf bir
konumda bulunduğundan yetki ve görev aktarımı yapılmadan önce
yerel yönetimleri yönetsel ve mali açılardan güçlendirecek önlemlerin
alınması gerekmektedir. Daha somut bir deyişle, bu hizmetlerin yerel
yönetimlerce verilmesine ilişkin devir gerçekleştirilirken, yerel yöne-
timlerin personel, örgüt, görev ve yetki açısından yerinden yönetim
ilkesine uygun olarak güçlendirilmesi, özeksel yönetimin taşra kuru-
luşlarında görev yapan personel ile ödenek, araç ve gereçlerin de yerel
yönetimlere aktarımı sağlanması gerekir.
15
Diğer yandan, devletin kurumsal yapısını etkin kılabilmek açısın-
dan yerel yönetimler temelinde bir takım yapısal önlemlerin alınması
da kaçınılmaz gözükmektedir. Öncelikle Türkiye’de il ve ilçelerin ku-
rulması nesnel bir takım ölçütlere (en az nüfus miktarı, yüzölçümü, ilçe
sayısı gibi ) bağlanılmalı ve sadece bu ölçütlere uyan yerleşim yerleri
il ve ilçe olarak kabul edilmelidir. İl ve ilçeler bu şekilde belirlendikten
sonra illerde, il özel idareleri kaldırılarak valinin başkanlığında İl Ye-
rel Yönetimi kurulmalı, ilçelerde ise kaymakamın başkanlığında İlçe
Yerel Yönetimi kurulmalı, bucak uygulamasına ise son verilmelidir.
16
Türkiye’de kamu yönetimi reformu çabalarının başarısız olması-
nın ikinci nedenini, kararlı bir siyasi iradenin bulunmaması oluşturur.
Bu bağlamda, kamu yönetimi reformunun yapılacağının hükümet
15
Bu konularda geniş bilgi için bkz. Kamu Yönetimi Araştırması (kaya) Yerel Yöne-
timler Araştırma Grubu Raporu, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü,
Ankara 1992, s. 53-67.
16
Yerel yönetim reformunun nasıl olması gerektiği konusunda fazla bilgi için bkz.
Yerel Yönetimler Taslağı, TÜSİAD, Yayın No. TÜSİAD-T/97-207, İstanbul 1997, s.
40-52, 89-91.