200 / 465
MÜKELLEF HAKKI OLARAK
MÜCBİR SEBEPLER VE SONUÇLARI
FORCE MAJEURE AS TAXPAYER’S RIGHT AND ITS OUTCOMES
Ahmet EROL
Haksızlara baş kaldırmayanlar,
haksızlıklardan doğacak her kötülüğe katlanmalıdır.
Hz. Ali
Özet:
Hukukta mücbir sebep denildiğinde; bireylerin ya da tü-
zel kişilerin kendi çabalarıyla isteseler dahi önüne geçemeyecekleri
durumlar akla gelmektedir. Mücbir sebebin varlığı, bireylerin ve tü-
zel kişilerin kendilerine yüklenen hukuki sorumlulukları ya da ödev-
leri yerine getirememelerine hukuki gerekçe oluşturur. Bunun doğal
sonucu olarak hukuki süreler ve yaptırımlar bu süreçte askıda kalır.
Vergi hukuku bakımından da, mücbir sebepler genel hukuk ilke ve
düzenlemelerine koşuttur. Mücbir sebep halleri 213 sayılı Vergi Usul
Kanunu’nun 13’üncü maddesinde hükme bağlanmıştır. Bu hükümler
mükellefler ve idare bakımından bağlayıcı niteliktedir. Bu yönüyle bir
mükellef hakkı konumundadır. Mücbir sebep haline yönelik olarak
uygulamada çok karmaşık sorunlar yaşanabilmektedir. Bu sorunlara
yönelik yargı kararlarında da tutarlılıktan çok, çeşitlilik ağırlık taşı-
maktadır. Makalemizde, vergi hukuku yönünden mücbir sebep halini
tüm yönleriyle irdelemeye; gerek idareye, gerek yargıya ve gerekse
uygulamacılara ışık tutmayı amaçladık.
Anahtar Sözcükler
: Mücbir sebep, mecburi gaygubet, zamana-
şımı, vergi cezası, mükellef hakkı.
Abstract:
As a legal term, force majeure refers to unavoidable
occurrences lyingbeyond thecontrol of real personsor legal persons.
1
*
Doç. Dr., Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Kadir Has Üniversitesi Hukuk
Fakültesi, Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı Vergi Başmüfettişi