TBB Dergisi 103. Sayı

Mükellef Hakkı Olarak Mücbir Sebepler ve Sonuçları

204

sağlık halleridir. Ağır kaza kavramından, kişinin sağlığının önemli öl-

çüde zarar gördüğü ve yaşamanı önemli ölçüde etkileyen sağlık so-

runlarının yaşandığı kaza olarak anlamak gerekir. Kişinin yaşamını

ve sağlığını ciddi boyutta etkilemeyen ve hastane ortamına bağlılığı

gerektirmeyen durumlardan

“ağır kaza”

olarak söz etmek pek olası de-

ğildir. Ama sonuç itibariyle, ağır kaza kavramını da takdir edecek ve

değerlendirecek birim sağlık birimleridir.

VUK’un 13/1’inci maddesindeki diğer bir mücbir sebep hali de

“tutukluluk”

tur. Burada yasa koyucu

“mahkumiyet”

halini değil, “tu-

tukluluk halini mücbir sebep saymıştır. Bunun genişletilerek yorum-

lanıp, yorumlanmayacağı tartışmalıdır. Bize göre; mahkumiyet kalıcı

ve uzun süreli bir cezalandırma yoludur. Dolayısıyla, mükellef, vergi

sorumlusu veya ceza muhatabı mahkumiyet durumunda hukuki so-

runlarını vekilleri aracılığıyla veya kalıcı biçimde başka hukuki yol-

larla çözümlemesi gerekir. Aksi taktirde, zaten uzun süreli bir yokluk

döneminde vergisel işlerin yürütülmesi de söz konusu olamaz. Ancak

mahkumiyet halinde de VUK 13’ün işleyeceğini belirten Danıştay ka-

rarları mevcuttur

. Oysa tutukluluk, geçici bir durumdur. Tutuklama,

masumiyet karinesinden yararlanan şüpheli veya sanığın özgürlüğü-

nün, hâkim kararı ile uluslararası insan hakları sözleşmeleri, anayasa

ve yasalarda belirtilen şartlara göre, kesin hükümden önce, geçici ola-

rak kısıtlanmasıdır

. Bu geçici kısıtlama hali ortadan kalktığı taktirde

kişi sosyal ve ekonomik yaşamına geri dönecek ve etkinliklerini sür-

dürecektir. İşte böyle bir dönemi mücbir sebep hali olarak görmek ve

mükellef hak ve ödevi olan konularda süreleri durmuş kabul etmek

hukuken doğru ve isabetli bir yoldur.

VUK’un 13/1’inci maddesinde mücbir sebepler arasında vergi

ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak dere-

cede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluğun sayıldığı yine aynı ya-

sanın 15’inci maddesinde ise 13’üncü maddede yazılı mücbir sebep-

lerden herhangi birinin bulunması halinde bu sebep ortadan kalkın

caya kadar sürelerin işlemeyeceği hükme bağlandığından beyanname

verme süresinin imza yetkisine haiz iki müdürün tutuklanması ile

Danıştay 7. Dairesi, 01.03.1999 tarih ve 1998/1424 E. ve 1999/829 K. Sayılı Kararı.

Bigesam,

“Çağcıl Hukuk Sistemlerinde ve Türkiye’de Tutuklama”

org/tr/images/stories/rapor/rapor38.pdf, (Erişim:13.08.2012)