354 / 473
TBB Dergisi 2013 (106)
Bünyamin ÇİTİL
353
laşmışsa, vergi idaresinin uzlaşma ile vazgeçtiği alacak asıl borçluyu
ibra niteliği taşıdığından, uzlaşma ile ibra edilen (vazgeçilen) vergi ve
cezanın mali müşavirden istenmesi de mümkün değildir.
D- Sorumluluğun Başlangıç Zamanı
Sorumluluk, sorumluluğun ilgili olduğu vergiyi doğuran olayın
gerçekleşmesi ile doğar. Borcun ödenmesi ile de sorumluluk sona
erer. Sorumluluğun diğer bir özelliği ise fer’iliğidir. Bu ilke gereği,
asıl borçludan istenmediği müddetçe sorumludan istenmesi müm-
kün değildir
15
. Ancak, borçlu ve sorumludan aynı anda istenmesine
ise müşterek ve müteselsil sorumluluğun doğası gereği bir engel de
bulunmamaktadır. Vergi Usul Kanunu’nun 19. maddesi gereği vergi
borcu vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu ile doğ-
duğundan, tarh işlemi var olan durumu tespit eden, belirtici bir işlem
niteliği taşır
16
. O nedenle, sorumluluğun başlangıç tarihi vergiyi doğu-
ran olayın gerçekleştiği dönem olarak alınmalıdır. Ancak, bu tarihte
zaten mükellef bile takip edilmediğinden, sorumluğun da bu tarihte
belirlenmesi ve sorumluluğa bu tarihte yönelimi mümkün değildir.
E) Sorumlunun Hangi Aşamada Takip Edileceği Konusu
Vergi inceleme raporu ile sorumluluğu tespit edilen mali müşavir
adına, mükellefe ait vergi ve cezaların ihbarname ile mi yoksa ödeme
emriyle mi takibe başlanması konusunda tartışma ve farklı görüşler
bulunmaktadır. Borcun mali müşavirlerden sorumlu sıfatıyla ancak
ödeme emri aşamasında istenebileceği görüşünün kendi içinde dayan-
dığı haklı temelleri bulunmaktadır. Bu fikre göre müşterek ve müte-
selsil sorumluluktan bahsedilebilmesi için vadesi gelmiş bir borcun
ödenmemiş olması gerekir. Oysa ki ihbarnamenin muhteviyatını dü-
zenleyen 213 sayılı Yasa’nın 38. maddesine bakıldığında borcun öden-
mesi gereken vadesine ilişkin bir bilgi bulunmamaktadır. Kaldı ki,
ihbarnamenin şeklini düzenleyen Yasa maddesinde sorumluya ilişkin
bir ibare de yoktur. Bu nedenle, ihbarname ile vergi mükellefi adına
tarh edilen vergi ve cezaların mükellefçe dava konusu edilmemesi ha-
linde dava açma süresinin bittiği tarihte veya dava konusu edilmesine
15
Öncel, Mualla-Kumrulu, Ahmet- Çağan,Nami, age. s.80
16
Öncel, Mualla-Kumrulu,Ahmet- Çağan,Nami, age. s.90