391 / 473
Baskı Grupları ve Demokrasi
390
dışında da birçok konuda kamuoyunu bilgilendirme yönünde düzen-
lemeler ve çalışmalar yapan gruplar olarak ifade etmek mümkündür.
Çoköncedenvar olmasına rağmenbelirginolarak çokpartili rejimle
birlikte bilinçli olarak örgütlenen baskı gruplarına ilişkin yapılan
hukuki düzenlemeler başlangıçta oldukça kısıtlıyken sonrasında
yapılan iyileştirmelerle hareket edebilme ve faaliyette bulunma imka-
nı genişlemiştir. Öte yandan, 1982 Anayasasında sendika özgürlüğüne
ilişkin hükümler, çalışma ile ilgili hükümler başlığı altında yer almak-
tadır. Kanaatimce, bir hakkı veya özgürlüğü güvence altına alan hük-
mün çalışma ile ilgili hükümler kısmında yer alması sistematik açıdan
yerinde olmayıp çalışmanın dışında bireye bir toplu hak ve özgürlüğü
sağladığını, güvence altına aldığını gösterecek şekilde düzenlenmesi
daha doğru olurdu.
Doktrindeki bir görüşe göre sivil toplumun farklılıkları gündeme
getirmek suretiyle bireyler arasında bölünmeye neden olabilme ihti-
mali taşımakta ve demokrasi için tehlike oluşturabilmektedir. Kana-
atimce, demokratik düzene zarar verme potansiyeli taşıyan grupların
belirlenmesi şahsi ideolojik düşünceler neticesinde ulaşılabilmesi ne-
deniyle oldukça zordur. Bu nedenle, demokrasi için vazgeçilmez olan
bir kurumun aynı zamanda demokrasi için bir tehlike olabileceğinin
kabulü çelişki yaratmaktadır.
Baskı grupları, olumlu ya da olumsuz tarafları olsa da, kısıtla-
malara tabi tutulmasının gerektiği savunulsa da demokrasi için ol-
mazsa olmaz bir unsur olduğu kabul edilmelidir. Böylesi bir kabulün
ardından bir toplumda aktif olarak faaliyette bulunan baskı grupla-
rının etkinliğini önleyici işlem tesis edilmemesi, yargı kararlarıyla
Anayasa’da ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde belirlenen sı-
nırlamaların gerektirdiği koşulların oluşmadığı durumlarda cezalar
öngörülmemesi ve kapatma kararları verilmemesi gibi birtakım yü-
kümlülükler doğmaktadır. Demokrasinin salt seçimlerden vuku bul-
mayan bir rejim olmadığını düşünürsek ortak çıkar veya düşünce ile
bir araya gelen insanların toplumdaki beklentileri ifade edebilmesi
ve kamuoyunu aydınlatabilmesi için baskı gruplarının aktif olarak
faaliyette bulunulmasını engelleyici düzenlemelerden ve kararlardan
ziyade hak ve özgürlükleri genişletilerek güvence altına alınması ge-
rekmektedir.