TBB Dergisi 106. Sayı

387 / 473

Baskı Grupları ve Demokrasi 386
dönük yapılan faaliyetlerdir. Baskı grupları, faaliyetlerinin her aşa-
masında istemlerini değişik yollardan dile getirdikleri kitleye hesap
vermenin sorumluluğunu duyacaklardır98. Baskı grupları, sadece salt
çoğunluğu denetlemekle kalmamakta iktidara katılma ve karar verme
sürecine dahil olma noktasında da önemli bir konumda bulunmakta-
dır. Demokrasiler modern niteliğini toplumsal güçler karşısında etki-
tepki olgusunun varlığından almaktadır99.
Baskı gruplarının bir ülkede uygulanacak kurallar sisteminin
oluşturulmasındaki etkisi büyüktür. Bu zincirin ilk halkasını iktidarın
meşruiyetini toplumdan alması aslında toplumu oluşturan bireylerin
bir araya gelerek oluşturdukları grupların çıkarlarının göz önünde
bulundurulmasıyla doğru orantılıdır. Çoğulcu demokrasi anlayışının
gerekliliğine inanan bir toplumda, uzlaşma içinde sürdürülebilecek
tartışmaların, baskı gruplarının kamuoyunu ve iktidarı etkilemesi
ile sağlandığının kabul edilmesi gereklidir100. Bu itibarla demokrasi,
sivil toplum aidiyetli bir kavramdır ve demokratik hukuk devletin-
den ayrı olarak düşünülmesi imkansızdır. Demokratik bir devlette,
siyasi partiler ve gruplar, güçlerini ancak gelişmiş bir sivil ortamdan
alır101. Nitekim,Freeom House tarafından Dünyada Özgürlük-Siyasal
ve Sivil Özgürlükler Üzerine Yıllık Araştırma (Freedom in the World
– TheAnnualSurvey of Political and Civil Liberties) adıyla yayınlanan
çalışma raporunda demokrasi için gerekli unsurlar arasında sivil öz-
gürlükler, sivil toplum ve demokrasi kültürünün de olması gerektiği
belirtilmiştir102 .
Çaha’ya göre, liberalize olmayan bir sivil toplumun demokrasiye
dayanak oluşturmaması, 28 Şubat 1997’de Türkiye’de görülmüştür.
Bu dönemde, demokratik kurumları baypas eden askerin yanında yer
alan gruplar, demokratik cephede olması gereken sivil toplum grup-
98 Akad Mehmet, s.84-85. Baskı grupları faaliyetlerini üç alanda sürdürürler; ka-
muoyu, parlemanto ve hükümet. Bu çerçevede üç işlevi yerine getirirler; hak ve
özgürlüklerin korunması, çeşitli sorunlar hakkında topluma bilgi verilmesi ve
böylece ortak bir kanaat oluşturulması ve nihayet gerekli gördükleri reformların
ilgili kurumlarca benimsenmesi için geniş bir anlatım kampanyası düzenlemek.
Bu konuda bkz: Akad Mehmet, Dinçkol, Vural, Bihterin, s.410-411.
99 Akad, Mehmet, s.63.
100 Akad, Mehmet, s.109.
101 Caniklioğlu, Dikmen, Meltem, s.94.
102 Caniklioğlu, Dikmen, Meltem, s.129. Daha detaylı bilgi için bkz:
edomhouse.org/ template.cfm? page =1 (E.T:14.12.2011).