TBB Dergisi 107. Sayı

TBB Dergisi 2013 (107)

Banu ŞİT KÖŞGEROĞLU

167

sınırlayıcı düzenlemeler arasında m. 34’de yer alan bazı hükümler

de dikkat çekmektedir. Hakem kararının verilmesine ilişkin bu mad-

dede, hakem kararının konusu tespit edilmiş; ayrıca örneğin ceza-

landırıcı tazminata hükmedilemeyeceği belirtilmiştir. Aynı maddede

hakem kararının tenfizine ilişkin ayrıntılı bir düzenleme de getirilmiş

ve tenfiz için belli süreler geçmedikçe ve kararın iptali, gözden geçi-

rilmesi istenmediği takdirde veya bu süreçler tamamlandıktan sonra

başvurulabileceği öngörülmüştür.

Görüldüğü üzere, ABD’nin (2004 ve) 2012 model anlaşması,

uyuşmazlık çözümüne ilişkin düzenlemesi itibariyle de, geleneksel

ikili yatırım anlaşmalarından ayrılmaktadır

. Zira geleneksel ikili yatı-

rım anlaşmalarında yer alan ve yatırımcı ile ev sahibi devlet uyuşmaz-

lıklarının tahkim yoluyla çözümüne ilişkin genel düzenleme getiren

hükümlerde, hangi uyuşmazlıkların ilgili anlaşma kapsamında tah-

kime götürülebileceği belirtilmediği gibi, hakemlerin yetkisine ilişkin

sınırlamalar da genellikle bulunmamaktadır. Bu anlaşmalarda tahkim

sürecine, sürecin şeffaflığına, hakem kararına ve kararın tenfizine iliş-

kin düzenlemelere de rastlanmamaktadır.

Türkiye’nin model anlaşma taslağı’nda yer alan yatırımcı-ev sa-

hibi devlet uyuşmazlıklarının çözümüne ilişkin m. 10 hükmü bu açı-

dan ele alındığında, daha çok geleneksel ikili yatırım anlaşmalarındaki

uyuşmazlık çözümüne ilişkin hükümlere benzer bir görünüm sergile-

mektedir. Söz konusu hükümde, pek çok ikili yatırım anlaşmasında

olduğu gibi

, “yatırımla ilgili” uyuşmazlıkların

tahkime götürülebi-

leceği öngörülmüş; hangi uyuşmazlıkların yatırımla ilgili sayılacağı ve

dolayısıyla anlaşma kapsamında tahkime götürülebileceği konusunda

bir açıklık getirilmemiştir. Ancak aynı maddenin devamında, sadece

doğrudan doğruya yatırım etkinliklerinden doğan uyuşmazlıkların

Kanada’nın 2004 model anlaşması da geleneksel ikili yatırım anlaşmalarına kıyas-

la ayrıntılı ve kapsamlı bir düzenleme getirmekte ve ABD’nin model anlaşmasına

benzer hükümler içermektedir.

Bkz. Almanya’nın 2008 Model İkili Yatırım Anlaşması m. 10/1; Fransa’nın 2006

Model İkili Yatırım Anlaşması m. 7/1.

Türkiye’nin model anlaşma taslağı m. 10’da şu ibare ile uyuşmazlıklar belirtil-

miştir:

“[d]isputes between one of the Contracting Parties and an investor of the other

Contracting Party, in connection with his or her investment…”.