195 / 505
Çevre Örgütlerinin Çevresel Yönetime Katılma Sürecinde Dayandığı Haklar
194
la, taraflara takdir yetkisi vermiştir.
79
Sözleşme, halkın katılımı so-
nucunda ortaya çıkan neticenin nihai karar aşamasında göz önünde
tutulması gerektiğini düzenlemiştir.
80
“Göz önünde tutma” hukuki
bağlayıcılıktan uzak bir ifade olmakla birlikte ilgili idari makamın
nihai karar konusunda halka bilgi verme ve gerekçesini açıklama
yükümlülüğü altında olması ve ilgililere süreç içerisinde adli ve ida-
ri makamlara
başvuru hakkı
nın
81
tanınması bu sakıncayı kanımca yu-
muşatmaktadır.
Bilgi edinme ve katılım haklarının ve yasal düzenlemelerin uygu-
lanışının güvencesi niteliğindeki başvuru hakkı sadece yargı makam-
larına, mahkemelere başvuruyu değil, ulusal mevzuata göre oluştu-
rulmuş tarafsız ve bağımsız bir organ tarafından yürütülecek denetimi
de kapsayacak şekilde geniş düzenlenmiştir.
82
Çevresel bilgiyi edinme
hakkı ihlal edilirse; belirli çevresel faaliyetlerin izin sürecine katılım
hakkında ihlaller yaşanırsa ya da ulusal mevzuata aykırılık söz ko-
nusuysa ilgililer yargı yoluna başvurulabilmektedirler. Bilgi edinme
hakkı herkesi kapsayan bir hak olması nedeniyle hakkın ihlali halinde
herkesin menfaati ihlal edilmiş olur ve herkesin yargı yoluna başvur-
ma hakkı bulunmaktadır. Diğer iki halde ise ya bir bireysel hak ihlali
ya da ilgilinin yeterli bir menfaat ihlali/ ihlal tehlikesi şartı aranmakta-
dır.
83
Bu hakkın uygulanabilirliğini etkinleştiren düzenleme ise çevreci
sivil toplum örgütlerinin, belirtilen yeterli menfaat ve hakkın varlığı
şartlarını sağladığına ilişkin yapılan düzenlemelerdir.
84
Sonuç olarak
Aarhus Sözleşmesi sivil toplum örgütlerini destekleyen ve onlara çev-
re mücadelelerinde önemli haklar tanıyan uluslararası bir sözleşmedir.
Çevresel sorunların daha doğmadan çözümlenmesi gerektiği gerçeği
kapsamında adil, doğru ve hızlı bir yargılamanın bu hakkın olmazsa
olmaz koşulu olduğu Sözleşme’nin 9. maddesinin 4. fıkrasında belir-
tilmiştir.
79
Agnès Michelot, s.22.
80
Aarhus Sözleşmesi’nin 6., 7. ve 8. maddeleri.
81
Aarhus Sözleşmesi madde 9.
82
Ahmet M. Güneş, s.313.
83
Sözleşme madde 9 fıkra 2’de hakların ve yeterli menfaat tanımının taraf devletlerce
belirleneceğini hükme başlamıştır.
84
Aarhus Sözleşmesi madde 2 fıkra 5.