TBB Dergisi 107. Sayı

TBB Dergisi 2013 (107)

Seda YURTCANLI DUYMAZ

193

paylaşılan bilginin “etkin ve zamanında” paylaşılan çevresel bilgi ol-

duğunu beyan etmiştir.

Sözleşme katılım hakkını üç alt başlıkta incelemiştir: halkın belirli

faaliyetlere verilecek izne

ilişkin kararlara katılımı (madde 6); halkın

çevre ile ilgili plan, program ve politikalar ile ilgili kararlara katılımı

(madde 7) ve halkın idari düzenlemelerin ve/veya ciddi çevresel et-

kiler ortaya çıkarabilecek nitelikte ve genel olarak yasal bağlayıcılığı

olan normatif araçların hazırlanmasına katılımı (madde 8).

Katılım hakkının süjesi “halk”, “ilgili halk” ve “sivil toplum ör-

gütleri” olarak belirlenmiştir. “Belirli” faaliyetlere

izin verilmesi sü-

recine katılım bakımından hakkın öznesi, çevresel karar alma sürecin-

den somut olarak etkilenen veya etkilenmesi muhtemel veyahut bu

konuda bir menfaati söz konusu olan halk (“ilgili halk”) ile sınırlandı-

rılmıştır. Çevresel sorunların insanların çizdiği sınırlarla bağlı olmak-

sızın mekânsal yayılma gösterdiği düşünülürse bu sınırlandırmanın

çevreyi koruma adına yeterli olamayabileceği kanaatindeyim. Diğer

durumlarda ise herkesin sürece katılıma hakkına sahiptir çünkü çevre-

sel planlar, programlar, politikalar, yasal düzenlemeler genel menfaati

kapsamaktadır.

Sözleşme, katılım süreçlerini demokratikleştirmek ve bu hakkın

etkinliğini sağlayacak yöntemleri belirlemek konusunda, Sözleş-

meyle belirlenen yükümlülükler ve kurallara uygun olmak koşuluy-

Aarhus Sözleşmesi madde 6 fıkra 2.

Sözleşme Ek 1’de bu faaliyetler enerji sektörü; metallerin üretimi ve işlenmesi;

maden sanayi; kimya sanayi; atık yönetimi; atıksu arıtma tesisleri; kâğıt sanayi;

havaalanı, demiryolu ve karayolu inşaatı; liman inşaatı; ticari amaçlı petrol ve

doğalgaz çıkarma işlemleri; petrol ve doğalgaz boru hattı inşa etme; barajlar;

hayvan çiftlikleri vb. şeklinde sağılmıştır. Ancak eğer taraf devletler ulusal

güvenlik sebebiyle sayılan faaliyetler için katılım hakkını öngörmemişse veyahut

iç hukuklarında bunlardan başka faaliyetlerin izin sürecinde katılım hakkını

öngörmüşse bu düzenlemeler geçerliliklerini koruyacaktır.

Faaliyeti “belirli” olarak nitelendiren kriterin ne olduğu Sözleşmede belirtilmemiş-

tir. Bu faaliyetlerin iç hukuklar tarafından da öngörülebilir olması bu kriterin ta-

nımlanması bakımından taraflara takdir yetkisi verildiğini göstermektedir. Agnès

Michelot, “La Construction Du Principe De Participation: Réflexions Autour De

La Convention D’Aarhus Sur L’Accès À L’Information, La Participation Du Public

Au Processus Décisionnel Et L’Accès À La Justice En Matière D’Environnement”,

La Démocratie Environnementale Participation Du Public Aux Décisions Et Po-

litiques Environnementales,

Editions Universitaires De Dijon

, Dijon, 2009, s.20.