425 / 505
Polonya Yargı Sistemi Üzerine İzlenimler
424
lonya aleyhine 5000 şikayet olduğu, bu davalarda en çok ihlal sayısının
anlaşmanın 6. maddesi (Adil Yargılanma Hakkı), muhakemenin uzun
sürmesi nedeniyle; 5. madde (özgürlük hakları), güvenlik haklarıyla
ilgili; 8. madde, 10. madde, 3. maddelerden ihlal kararları vardır. Ce-
zaevindeki şartlarla ilgili ihlal kararları çıkmaktadır. Bunlar bir kaç yıl
önceki ihlallerdir. O zamanlarda cezaevlerinde yeterli sayıda yer ol-
madığından ihlaller çıkıyordu. 2011 yılında Polonya aleyhine 71 karar
verilmiş 54 davada anlaşmalı ihlal (dostane çözüm) tespit edilmiştir.
13 milyon davanın içinde mal mülk sahipliğiyle ilgili dava sayısı
yaklaşık 5 milyondur. Sicil dairelerinde katip hakimler karar vermek-
tedir. Bu kişiler tam anlamıyla hakim olan kişiler değildirler. Sicil işle-
ri dışında başka işlerde karar veremezler. Bu şekilde 3500 kişi vardır.
Tapu Kütüğüne yapılan kayıtda bir ilamdır. Bir takım idari işlemlerde
Polonyada dava olarak görülmektedir.
Polonya’da ortalama yargılama süreleriyle ilgili net bir şey söy-
lemek çok zordur. Mesela bazı ceza davaları bir kaç yıl sürebilmekte-
dir. Bazen duruşma yapılmadan da karar verilebilir. Emir hükmünde
kararlar verilebiliyor. Aile davaları, nafaka davaları, velayet davaları,
tazminat davaları, çalışma ile ilgili davalar en kısa sürmesine gayret
edilen davalardır. Adalet Bakanlığı ve mahkeme başkanı denetimleri-
de bunun için yapılmaktadır. Bölge ve temyiz mahkemesinde müfettiş
hakimler vardır. Mahkemelerin çoğunda davalar güncel olarak yargı-
lanmaktadır. Uzun süren davalar için karar çıkmayan davalar genel-
likle Polonyadaki büyükşehirlerdeki davalardır.
Polonya’da 1989 yılına kadar Devlet mülkiyeti sosyalist sistemin
en önceliğiydi. 1989 yılından sonra tamamen özel mülkiyet önem ka-
zandı. Hem idare mahkemelerindeki hem de umumi mahkemelerde-
ki davalar sayesinde bir çok kişi kendi mülkiyetini geri aldı. Ancak
Varşovadaki sorun şudur ki, 2. Dünya savaşından sonra özel mülki-
yete konu arsalar üzerine genellikle Devlete ait binalar yapılmıştır. Bu
binalar olduğu içinde fiziken iade imkanı bulunmamaktadır. Devlet
bunun için tazminat ödemektedir. Kültür merkezi yanındaki küçük
küçük bir kaç arsa sahiplerince geri alınabilmiştir. Ama parlemento
tarafından halen tartışılmaktadır. Ve bir consensus sağlanmamıştır. Bu
konuda bir kanun da çıkmamıştır. Bu durum parasal durumla ilgili