424 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Hüseyin BİLGİN
423
Polonya’da belirli bir mahkemeye özgü bir teftiş sistemi yoktur.
İdari denetimi, Adalet Bakanlığı yapmaktadır. Hukuki denetimi ise
Adalet Bakanlığı yapmamakta, temyiz merkezi yapmaktadır. Teftiş
teşkilatında, Adalet Bakanlığı bünyesinde delege edilen hakimler bu-
lunmaktadır. Bu hakimler ilgili birimlerde çalışmaktadır. Kararların
infazı ve şartlı tahliye konularına bakmakta görevli hakimler bulun-
maktadır. Son değişikliklerle birlikte Adalet Bakanlığı değişik mah-
kemelerin başkanların denetim görevini denetlemektedir. Mahkeme
başkanına yapılan denetim 2. dereceli denetimdir. Buradaki denetim
bir idari denetimdir. Mahkemenin işleyişi ve dosyaların gidişiyle,
mahkemelerin bütçesiyle ilgilidir. Adalet Bakanlığının denetimi biraz
daha derine giriyor çünkü Adalet Bakanlığı mahkeme sisteminin ana
yöneticisi ve dağıtıcısıdır. Bütçenin büyüklüğünü tespit parlementoya
sunulacak organ olarak bütçe uygulamasıyla ilgili sorumlu organ da
Adalet Bakanlığı’dır.
Adalet Bakanlığı çalışanlarıyla ilgili, karma bir sistem vardır. Ada-
let Bakanlığında kadro olarak genellikle memurlardan oluşmaktadır.
Denetim kadrosunda ise hakimler vardır. 2010 yılı Mart ayına kadar
Adalet Bakanı aynı zamanda genel savcı idi. Bakan için çalışan Adalet
Bakanlığı umumi savcılığın en üst derecesiydi. Ulusal Savcılık, genel
savcı tarafından yardımcılarıyla birlikte yönetiliyordu. Adalet Bakan-
lığı bünyesinde ulusal savcılık vardı ve altta da, asliye savcılıkları, böl-
ge savcılıkları, temyiz savcılıkları vardı. O zaman Adalet Bakanı en
yüksek savcıydı. 2010 yılı Mart ayındaki Yasa değişikliğinden sonra
bu iki fonksiyon ayrıldı. Genel Savcı ile Adalet Bakanının fonksiyon-
ları ayrılmıştır. Şu anda savcılık ayrı bir kuruluştur. Başında bir genel
savcı bulunmaktadır. Genel Savcı parlementoya karşı sorumludur.
Genel Savcı, Ulusal Savcılık Kurulunun talebi üzerine Cumhurbaşkanı
tarafından tayin edilmektedir.
AİHM’de Polonya aleyhine halen mevcut davalar bulunmakta ve
bu davalarla Türkiyeden farklı olarak Dış İşleri Bakanlığı ilgilenmekte
ve Adalet Bakanlığınca Dış İşleri Bakanlığına destek verilemektedir.
Davalarla ilgili istatistiklerin tutulmadığını, ancak İnsan Hakları
Mahkemesi istatistiklerine göre, 31 Ağustos 2012 tarihi itibariyle Po-