188 / 417
TBB Dergisi 2013 (108)
Arzu BEŞİRİ
187
B- Nürnberg ve Tokyo Uzakdoğu Uluslararası Ceza Mahkemesi
Nürnberg ve Tokyo Uzakdoğu Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin
her ikisi de, sadece II. Dünya Savaşı sırasında işlenen suçları kovuştur-
mak için galip devletler tarafından kurulmuş, ad hoc (özel), olağanüs-
tü, jürili olmayan ve yargılamaların toplu olarak yapıldığı askeri mah-
kemelerdir.
37
Ayrıca Mahkemeler; savaşın bütün taraflarınca işlenen
tüm suçları yargılamak üzere kurulmadıklarından, yalnızca mağlup
olan devletlerin savaşla ilgili suçlarına bağlı olarak özel olarak kurul-
duklarından objektif adaleti sağlama görevleri de yoktur.
38
Bu yüzden
bu Mahkemeler sürekli uluslararası ceza adaleti sistemi kurulmasında
yeterli olamamışlardır.
39
Nürnberg Mahkemesi savaş suçlarında birey-
sel sorumluluğun en önemli kaynağı kabul edildiğinden, yalnız dev-
letlerin değil, aynı zamanda bireylerin de uluslararası hukuka uygun
davranması gerektiği bu Mahkeme’nin kurulmasıyla ortaya çıkmıştır.
40
Aslında bu Mahkemelerin görünürdeki kurulma amacı; adaleti
gerçekleştirmek, bozulan dünya düzenini yeniden sağlamak olsa da,
esas amacı mağlup devletlerin yöneticilerinden ve üst düzey komu-
tanlarından intikam almaktır.
41
Nürnberg Mahkemesi’nin yargı yetkisine giren suçlar, Nürnberg
Statüsü’nün 6. maddesine göre; barışa karşı suçlar, savaş suçları ve
insanlığa karşı suçlardır.
42
Nürnberg Mahkemesi’nde ilk yargılamalar
Kasım 1945’de başlamış ve önde gelen Nazi liderlerinden yirmi ikisi
yargılanmış, üçü intihar etmiş, üçü beraat etmiş ve diğerleri ceza almış-
tır.
43
Nürnberg Mahkemesi’nde savcı Nazi liderleri “soykırım” suçu ile
itham etmesine rağmen, bu terimin Nürnberg Statüsü’nün esasa ilişkin
hükümleri arasında yer almamasından dolayı, Mahkeme bu suçluları,
Statü’nün 6. maddesinin 3. fıkrasında yer alan ve savaş öncesi ve savaş
sırasında, sivil halkın öldürülmesi, köle olarak kullanılması, sürülmesi
ve diğer insanlık dışı muamelelere tâbi tutulması ile savaş suçlarına
37
Önok, s. 41, 42.
38
Tezcan / Erdem / Önok, s. 329.
39
Tevfik Odman, “
Eski Yugoslavya ile İlgili Uluslararası Ceza Mahkemesinin Kuruluşu
ve Yasal Dayanağı”,
A.Ü.H.F.D., Ankara, 1996, C. 45, S.1, s. 132.
40
Arzu Alibaba, “
Uluslararası Ceza Mahkemelerinin Kuruluşu
”, A.Ü.H.F.D., Ankara,
2000, C. 49, S. 1, s. 185.
41
Ersan Şen,
Uluslararası Ceza Mahkemesi
, Seçkin Kitabevi, Ankara, 2009, s. 20.
42
Çınar, s. 13.
43
Çınar, s. 15; Tezcan / Erdem / Önok
, Uluslararası Ceza Hukuku
, s.330, 331.