404 / 485
TBB Dergisi 2013 (109)
Atilâ SAV / N. Özden SAV
403
Bu aşamada irdelenecek konu “temel hak ve özgürlüklere iliş-
kin milletlerarası antlaşmalar”
ın kapsamı olmalı.
Anayasa değişikliği TBMM’de görüşülürken verilen 19 imzalı bir
önergeyle bilgi aydınlatıcı olabilir. Önerge şöyle:
“Madde 7- Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 90. maddesinin
son fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.
“Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği, Avrupa Gü-
venlik ve İşbirliği Teşkilatı, Uluslararası Çalışma Örgütü çerçevesinde
yapılarak usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlük-
lere ilişkin milletlerarası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı
hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlera-
rası antlaşma hükümleri[i]3 esas alınır.” (TBMM Tutanak Dergisi 86.
Birleşim. 7 Mayıs 2004)
Bu önerge ile bir öndenetim mekanizması getirilmek istendiğini
belirten Sözcü açıklamasında “bu özelliği tanıyacağımız antlaşmaların
hangi kaynaktan gelen antlaşmalar olduğunu belirlemek” amacıyla
böylesi bir saymaca kuralı önerdiklerini belirtmiştir.
Önergeyle ilgili görüş belirten Anayasa Komisyonu Başkanı “bir
sayma yöntemini teknik olarak doğru bulmadıkları” için karşı çıkmış;
Hükümet adına Adalet Bakanı da, öneriye katılmadıklarını belirtmiş-
tir. Sonuçta önerge kabul edilmemiş; maddenin oylamasında ise 456
kabul oyuyla hüküm komisyondan geldiği gibi kabul olunmuştur.
Bu görüşmenin de ışığında değerlendirildiğinde özü ve sözüyle
“usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin
milletlerarası antlaşmalar”ı en geniş anlamda anlamak gerekmektedir.
Temel hak ve özgürlükler deyimi kapsamında bulunan iki taraflı
(bölgesel) antlaşmaların sayısı pek çoktur. İkili ya da bölgesel sağlık,
sosyal güvenlik, insan gücü, çevrenin korunması, emlâk, vize muafi-
yeti, eğitim, bilim, kültür ve spor, mülteciler (sığınmacılar), vatansız-
lar, göç ya da terörle (tedhişçilik) savaşımı konu alan antlaşmalar da
bu kapsamda sayılabilecektir.
Budüzenlemeninyasalaşmasındankısabir süre sonraAnayasaMah-
kemesine bireysel başvuru ile ilgili düzenleme çalışmasında bu kapsam
belirsizliğinden kaçınılmıştır. 90. maddeyle ilgili değişiklik (07.05.2004