TBB Dergisi 109. Sayı

TBB Dergisi 2013 (109)

Atilâ SAV / N. Özden SAV

407

c) Prof. Dr. Hüseyin Pazarcı-Gökçen Tunalı, TÜRK ANDLAŞMA-

LARI ve ULUSLARARASI BELGELERİ KILAVUZU (1974-1988),

Savaş yayınları, Ankara).

d) Sevim Özdoğan, TÜRKİYE CUMHURİYETİNİN TARAF OL-

DUĞU ULUSLARARASI ANDLAŞMALAR REHBERİ (1988-

15.06.2005), (Ankara Barosu yayını, Temmuz 2005).

Bu derlemelerin sonuncusu (Sevim Özdoğan çalışması)’nda 2780

antlaşma var. Bir ölçümle 1920’den bu yana yürürlüğe konulan antlaş-

maların sayısının 5000’in üzerinde olduğu öngörülebilir. Kesin sayısı

bilinmemekle beraber 2005-2012 döneminde Anayasa’nın 90. madde-

sine göre yürürlüğe konulan uluslararası antlaşmalarla bu sayı 7000’i

geçmiştir (20.04.1920-31.12.2012 sürecindeki yasa sayısı ise onbeşbine

(14.300) yaklaşmıştır. Bunların arasında Lozan Barış Antlaşmasından

günümüze kadar temel hak ve özgürlüklere ilişkin çok taraflı, küresel,

bölgesel ya da iki taraflı pek çok antlaşma bulunmaktadır.

Örneğin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ek protokolleri,

Avrupa Konseyi Statüsü (05.05.1949, Londra’da imzaya açılan Statü,

Türkiye’de 13.04.1950’de yürürlüğe girmiştir), Avrupa Konseyi Yerel

Yönetimler Özerklik Şartı, Avrupa Sosyal Şartı, Dünya Fikri Mülkiyet

Örgütü (WIPO) çerçevesinde hazırlanıp imzaya açılan antlaşmalar,

1984 tarihli İşkence ve Diğer Zalimane Gayrıinsanî ya da Küçültücü

Muamele veya Cezaya Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi ve aynı ko-

nudaki Avrupa Sözleşmesi, ÇocukHakları BMSözleşmesi (20.11.1989),

Gemi Kökenli Deniz Kirliliğinin Önlenmesi Sözleşmesi (MARPOL),

Kadına Karşı ve Ev İçi Şiddetle Mücadele ve Bunun Önlenmesi Av-

rupa Konseyi Sözleşmesi (11.05.2011), UNESCO, UNICEF, OECD gibi

uluslararası örgütlerce hazırlanmış antlaşmanın, yanı sıra 1972 Stock-

holm Konferansından buyana etkin olan BM Çevre Programı (UNEP)

bünyesinde, Avrupa Güvenlik ve Kalkınma Örgütü (AGİT), Birleşmiş

Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM A.E.K) çerçevesinde ha-

zırlanıp imzaya açılmış olan ve tarafı bulunduğumuz çevre antlaşma-

larının yanı sıra, iki taraflı kültür, sosyal güvenlik, emlâk ve işgücü

antlaşmaları sayılabilir.