TBB Dergisi 109. Sayı

Usûlüne Göre Yürürlüğe Konulmuş Temel Hak ve Özgürlüklere İlişkin ...

406

Uygulamacılar için çok önemli ve geniş kapsamlı bir hukuk

kaynağı sözkonusudur. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne dayanı-

larak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine götürülen uyuşmazlıklarda

Türkiye ikinci sırada görünüyor. (Bu davaların büyük çoğunluğu da

aleyhimize sonuçlanmaktadır.) Demek ki Yargı’mız insan hakları uy-

gulamasında uluslararası standartların altında kalmakta. Bu nedenle

“usûlüne göre yürürlüğe konulmuş olan milletlerarası temel hak ve

özgürlükler”e ilişkin antlaşmaları bir iç hukuk kaynağı olarak uygula-

macılara tanıtmak ve onları aydınlatmak zorundayız.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvuruları hak arama bil-

gi ve beceri yüksek olan meslektaşlarımız hazırlamaktadır. Demek ki,

avukatlar bu konuda daha araştırıcıdır. Öyleyse savcı ve yargıçlarımız

da bu kaynaklara ulaştırılmalı ve aydınlatılmalıdır.

Hukuk uygulamasında daha çok yasalara ve onlara dayanılarak

konulmuş tüzük, yönetmelik, genelge v.b. kaynaklara dayanan uygu-

lamacılar için bu kapsamdaki uluslararası antlaşmalar nasıl belirlene-

bilir? Sorun burada.

Uluslararası antlaşmalar yasayla kabul olunduğu için Resmi Ga-

zete ve Düstur gibi resmi kaynaklarda bulunmakta. Ancak hangi ant-

laşmalar 90. madde kapsamındadır? Bu soruya yanıt bulmak için bir

ön çalışma gerekiyor.

III- Uluslararası antlaşmaların bir resmi dizini

yok. Bu alanda

yapılmış bazı çalışmalar var. Şöyle ki:

a) Prof. Dr. Gündüz Ökçün-Ahmet Ökçün, TÜRK ANTLAŞMALAR

REHBERİ (1920-1973) (S.B.F yayını, Ankara 1974).

b) Ahmet Yavuz, TÜRKİYE CUMHURİYETİNİN AKDETTİĞİ MİL-

LETLERARASI ANDLAŞMALAR (1920-1976), (Dışişleri Bakanlığı

yayını, 1976.

Son senet: Final Act; acte final act; Schlussprotokoll (Nihai Senet)

Modus vivendi:

Mektup (Nota) teatisi: Exchage of lettres; échange de lettres (notes); Notenwechsel

Uzlaşı: (tahkimname): Compromis; Schiedsvertrag

Statü: Statute; statut; Statuk. Kaynakça için bkz. Prof. Dr Hüseyin Pazarcı, Ulusla-

rarası Hukuk Dersleri, Kitap I., s.103-203 (Turhan Kitabevi, 6. Bası, Ankara, 1997)