406 / 485
TBB Dergisi 2013 (109)
Atilâ SAV / N. Özden SAV
405
Antlaşmaları üstün görenler de var (Prof. Dr. İlhan Akipek, Prof.
Bakır Çağlar, Prof. Dr. Naz Çavuşoğlu, Prof. Dr. Süheyl Batum, v.b.).
2. Yargı kararları açısından
görüşler farklıdır.
a)
Anayasa Mahkemesi 22.05.1997 tarih Esas 1996/3 (Siyasi Parti ka-
patma), Karar 1997/3 sayılı kararıyla Demokratik Barış Hareketi
Partisinin kapatma davasında S.P.K. değil, Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesi 10 ve 11. maddelerini esas almıştır.
b)
Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, kanun karşısında uluslararası
antlaşmaya üstünlük tanımamıştır (15.05.1997 tarih, Esas 1997/555
Karar 1997/528).
c)
Danıştay 5.Dairesi 22.05.1991 tarihli ve 15. 1986/1723, Ka.1991/933
kararı ile Devlet Memurları Kanunu’na göre verilmiş bir disiplin
cezasını iptal ederken Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni daya-
nak kabul etmiştir.
3.
Bu kapsamdaki antlaşmaların bir dizini yapılmış değildir.
TBMM’deki görüşmelerde verilen önerge kabul edilseydi, yalnızca sa-
yılan beş kaynaktan gelen antlaşmaların belirlenmesi kolay olabilirdi.
Oysa bu durumda, ister çok taraflı, ister iki taraflı, ister evrensel ya da
bölgesel olsun temel hak ve özgürlüklere ilişkin hüküm taşıyan tüm
antlaşmalar kapsam içindedir.
4.
Devletler Hukuku Açısından
“Antlaşma (treaty, traité) terimi uluslararası hukuk açısından ge-
niş kapsamlı bir akittir. Uygulamada sözleşme (convention), son se-
net (final act), protokol (protocol), şart (charter), anlaşma (agreement)
gibi metinler de iki ya da daha çok sayıda devlet arasındaki ilişkilerin
düzenlenmesi için imzalanmış metinler olarak kullanılmaktadır (Arı-
boğan - Ayman - Dedeoğlu, ULUSLARARASI İLİŞKİLER SÖZLÜĞÜ,
s.40)
2
2
Devletler Hukuku ışığında antlaşma kapsamına girebilecek belgeler aşağıdadır:
Andlaşma: Treaty; traité; Vertrag; (muahede)
Anlaşma: Agreement; accorrd; Abkommen
Sözleşme: Convention; Konvention
Misak: Covenant; pc te; Pakt
Şart: Charter, charte; Charta
Protokol: Protocol;, protocole; Pratotokoll
Genel senet: General act; acte général;allgemeineakte