397 / 441
Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi
396
cekse bu tanıklık CMK m. 58’e göre yapılabilir. Söz konusu maddeye
göre, ”(2) Tanık olarak dinlenecek kişilerin kimliklerinin ortaya çık-
ması kendileri veya yakınları açısından ağır bir tehlike oluşturacaksa;
kimliklerinin saklı tutulması için gerekli önlemler alınır. Kimliği saklı
tutulan tanık, tanıklık ettiği olayları hangi sebep ve vesile ile öğrenmiş
olduğunu açıklamakla yükümlüdür. Kimliğinin saklı tutulması için,
tanığa ait kişisel bilgiler, Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme
tarafından muhafaza edilir.
(3)Hazır bulunanların huzurunda dinlenmesi, tanık için ağır bir tehlike
teşkil edecek ve bu tehlike başka türlü önlenemeyecekse ya da maddî gerçe-
ğin ortaya çıkarılması açısından tehlike oluşturacaksa; hâkim, hazır bulunma
hakkına sahip bulunanlar olmadan da tanığı dinleyebilir. Tanığın dinlenmesi
sırasında ses ve görüntülü aktarma yapılır. Soru sorma hakkı saklıdır. “
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları gizli tanığa, duruş-
maya çıkarılmayan bir kişiye dayanarak hüküm verilmesini, sanığın
doğrudan doğruya soru sorma hakkını ihlal ettiği için kabul etmemek-
tedir. Ancak destekleyici başka deliller varsa ve tek delil gizli soruş-
turmacının duruşma dışında verdiği beyandan ibaret değilse istisnai
durumlarda kimliğin duruşmada gizli tutulması kabul edilebilir
46
.
Bazı yazarlara göre “gizli soruşturmacının tanıklık yapmasında,
dolaylı tanıklıktan yararlanabilir ya da gizli soruşturmacının kendini
görevlendiren makamlara verdiği ifadenin tutanağı veya yaptığı yazı-
lı açıklamalar duruşmada okunabilir. Bu durumda, tutanakların veya
yazılı açıklamaların okunmasını, ortadan kaldırılmayan bir engel ne-
deniyle belirsiz bir süre tanığın duruşmada hazır bulunmasının müm-
kün olmaması (CMK m. 211/1-b) şeklindeki hükmün uygulanması
olarak nitelendirmek gerekir. Aksi takdirde, hem gizli soruşturmacı-
dan bir daha yararlanılması engellenmiş hem de soruşturmacının ve
yakınlarının hayatı tehlikeye atılmış olur. Gizli soruşturmacının bizzat
dinlenmesinin zorunlu görüldüğü hallerde ise, CMK’nın 125. maddesi
hükmü kıyasen uygulanarak, gizli soruşturmacı sadece mahkeme baş-
kanı veya heyeti tarafından dinlenebilir”
47
.
46
Taşdemir/Özkepir, s. 534.
47
Parlar, s. 611.