167 / 533
Türk Hukuk Sisteminde Kabul Edilen Erteleme Kurumları Üzerine İnceleme
166
kurumları düzenlenmiş, esas olarak muhakemenin ertelenmesi kuru-
muna yer verilmemiştir. Ancak 5237 sayılı kanunun 191. maddesinde
yapılan değişiklikle muhakemenin ertelenmesine benzer bir düzen-
leme getirilmiştir. Her ne kadar bu düzenlemede, muhakeme netice-
sinde sanığın suçunun sabit kabul edilerek hüküm vermekten vazge-
çilmekte ise de, bu karar ile birlikte muhakemenin durması neticesi
meydana geldiğinden bu kurum muhakemenin ertelenmesi başlığı al-
tında incelenmiştir. Hukuk sistemimizde kabul edilen erteleme türleri
aşağıda yargılama safahatındaki önceliklerine göre açıklanacaktır.
a) İddianamenin Düzenlenmesinin Ertelenmesi (Kamu Davasının
Açılmasının Ertelenmesi)
Ertelemenin bu şeklinde; hakkında soruşturma başlatılmış fail
hakkında belirli bir süre iyi hal göstermesi, öngörülen bir takım başka
yükümlülüklere uyması koşuluyla, kişisel durumu ve işlediği iddia
olunan suçun önemi dikkate alınarak kamu davasının açılmasından
vazgeçilmektedir.
4
Karşılaştırmalı hukukta kamu davasının açılmasının ertelenmesi-
nin
5
iki farklı şekli olduğu görülmektedir. Bir şekle göre, savcının yet-
kisi mutlaktır. Başka bir makam veya merciin onayına gerek kalmadan
kamu davasının açılması savcı tarafından ertelenebilmektedir.
6
Diğer
bir şekline göre ise, savcı kamu davasını erteleyip ertelememe husu-
sunda tek başına karar veremez. Bu konuda başka bir merciin görüşü-
nü ya da onayını almak zorundadır.
7
Alman Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (StPO) 153a maddesinde
kamu davasının açılmasının ertelenmesi müessesesi düzenlenmiştir.
Bu hükme göre soruşturmayı yürüten savcı cünha niteliğindeki suç
yönünden sanığın ve son soruşturma için yetkili mahkemenin onayı-
4
Artuk/Gökçen/Yenüdünya s. 740, Önder s. 95, İçel (Seçenek Yaptırımlar) s. 335
5
Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kurumunun lehine ve aleyhine ileri sü-
rülen görüşler için bkz. Önder s. 102-105, Kamu davasının ertelenmesi neticesinde
maddi dellilerin kaybolacağı, tanıkların tekrar elde edilemeyeceği, edilseler dahi
olayın üzerinden uzun zaman geçmesi nedeniyle sağlıklı beyanda bulunamayaca-
ğı ileri sürülmüştür.
6
Mehmet Emin Artuk/Ahmet Caner Yenidünya, ‚Mukayeseli Hukukta ve Türk
Hukukunda Erteleme Müessesi‘, Prof. Dr. Sahir Erman’a Armağan, s. 59,
7
Artuk/Yenidünya s. 61