169 / 533
Türk Hukuk Sisteminde Kabul Edilen Erteleme Kurumları Üzerine İnceleme
168
laşma usulü denenmek ve CMK’nın 253 maddesinde yer alan düzen-
lemeye göre hareket etmek gerekmektedir. Bununla birlikte CMK’nın
253/19. maddesinde, uzlaşma ve kamu davasının ertelenmesi hüküm-
lerinin bir arada uygulanacağı hal düzenlenmiştir. Gerçekten uzlaş-
maya ilişkin bu düzenleme uyarınca; uzlaşma neticesi kararlaştırılan
edimi yerine getiren şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığı ka-
rarı verilir. Edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılması, taksi-
de bağlanması veya süreklilik arz etmesi halinde, 171/2 inci maddede
yazılı şartlar aranmaksızın şüpheli hakkında kamu davasının açılma-
sının ertelenmesi kararı verilecektir. (CMK 253/19) Bu halde, zararın
giderilmesine ilişkin süreç denetim süresini oluşturur ve bu süreçte
zamanaşımı işlemez. Kamu davasının açılmasının ertelenmesinden
sonra, uzlaşmaya ilişkin edimler yerine getirilmezse, CMK’nın 171 inci
maddesindeki erteleme süresi içerisinde kasıtlı bir suç işlenmesi koşu-
lu aranmaksızın kamu davası açılır.
12
Şüphelinin daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı hapis cezası ile mah-
kumiyetinin olmaması gerekmektedir.
13
Şüpheliye isnat edilen fiilin, so-
ruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlardan olup, cezasının
üst sınırı bir yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektirmelidir. Bu ne-
denle karşılığında adli para cezası öngörülen suçlarda kamu davasının
açılmasının ertelenmesi kurumunun uygulanamayacağı savunulmuş-
tur.
14
Ayrıca isnat edilen suçun işlendiği hususunda yeterli suç şüphesi
bulunmalıdır. Kamu davasının açılması için yeterli suç şüphesinin bu-
lunmadığı hallerde, kovuşturmaya yer olmadığı kararı vermek yerine,
ertelemeye gitmek kanuna aykırılık teşkil edecektir.
15
(CMK m. 171/2)
Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, ay-
nen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen
giderilmesi gerekir. Bu hükümle beraber erteleme, şüphelinin kabulü-
ne bağlanmış olduğu, zararı giderme koşulunu kabul etmeyen şüphe-
li hakkında erteleme kararı verilemeyeceği, kanundaki düzenlemenin
bu yönüyle, şüphelinin, isnat edilen suçun esası hakkında, mahkemede
yargılanma hakkını kullanmasına olanak sağladığı, suçsuz olduğuna
12
Artuk/Gökçen/Yenidünya s. 742, Kunter/Yenisey/Nuhoğlu s. 1250
13
Bu konuya ilişkin ayrıntılı açıklama aşağıda yapılacaktır.
14
Centel/Zafer s. 452, Hapis cezaları için getirilen bu kurumun bizce adli para ceza-
ları içinde geçerli olması gerekir.
15
Artuk/Gökçen/Yenidünya s. 743