259 / 533
Vergi Hukuku Açısından Türk Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Yolu
258
Bununla birlikte 6216 sayılı Kanun’un 46. maddesine göre, “
Bi-
reysel başvuru ancak ihlale yol açtığı ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal
nedeniyle
güncel ve kişisel bir hakkı
doğrudan etkilenenler
tarafından
yapılabilir.
”
Buradaki
“güncel ve kişisel hak ihlalinin”
bireye mağdur sıfatını
kazandırmış olması yeterli görülürken, ayrıca kendisinin maddi veya
manevi bir zarara uğramış olması gerekliliği aranmayacaktır.
9
Kendisi
aleyhine sonuç doğurabilecek temel hak ve özgürlüğe aykırı olabile-
cek işlem, eylem veya ihmalin güncelliği bireysel başvuru sırasında
gerçekleşmiş olmalı veya devam etmeli ancak ileride doğması söz ko-
nusu bir potansiyel hak ihlali niteliği taşımamalıdır.
10
Dikkat edilmesi gereken diğer bir önemli husus ise, bireysel başvu-
ruların ancak güncel, kişisel hak ihlalinden “
doğrudan etkilenenler”
tarafından yapılacak olmasıdır. Burada amaçlanan durum, kanunların
genel, nesnel, kişilik dışı bir nitelik taşımasından dolayı daha somut ve
sınırlı alanlarda başvuruların yapılmasının sağlanmasıdır.
11
Böylece,
yasama işlemleri ile düzenleyici idari işlemler aleyhine doğrudan bi-
reysel başvuru yapılamayacağı gibi (vergi yasaları, tüzük, yönetmelik,
genel tebliği gibi) Anayasa Mahkemesi kararları ile Anayasanın yargı
denetimi dışında bıraktığı işlemler için de bireysel başvuru yapılama-
yacaktır. (6216 sayılı Kanun madde 45/3)
Ayrıca, kamu tüzel kişileri bireysel başvuru yapamayacağı gibi
(örneğin; Türk vergi hukukuna göre vergi yükümlüsü sayılan kamu
iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekkülleri, vergi dairesi baş-
kanlıkları) özel hukuk tüzel kişileri de sadece tüzel kişiliğe ait hakla-
rının ihlal edildiği gerekçesiyle bireysel başvuruda bulunabilecektir.
Yalnızca Türk vatandaşlarına tanınan haklarla ilgili olarak yaban-
cılar ise, bireysel başvuru yapamayacaktır. (siyasi haklar gibi)
9
GözübüyükA.Şeref-Gölcüklü Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygu-
laması, 9. Bs., Turhan Kitabevi, Ankara, 2011, s.40.
10
Gözübüyük- Gölcüklü, age., s.43.
11
Oder, Bertil Emrah, “Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruda (Anayasa Şika-
yeti) Etkin ve Etkili Kullanım Sorunları”, Bireysel Başvuru “Anayasa Şikayeti”,
HUKAB Sempozyum Serisi 1 İçinde, Der. Musa Sağlam, Ankara, 2011, s.96.