TBB Dergisi 111. Sayı

Vergi Hukuku Açısından Türk Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Yolu

256

İnsan haklarını tanıyan, güvence altına alan anayasa metinleri, in-

san haklarının korunması açısından Anayasa Mahkemesi’ne bireysel

başvuru kurumunu kabul ettiği takdirde bir taraftan, bireysel adaletin

(Sübjektif İşlev) gerçekleştirilmesine katkı sağlarken; diğer taraftan,

anayasal adaletin (Objektif İşlev) gerçekleşmesine yardımcı olacaktır.

Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru, aynı zamanda Avrupa

İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ile evrensel insan hakları standartla-

rına ulaşılması bakımından da önemli bir imkan sağlayacaktır. Avru-

pa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türk Anayasa Mahkemesi’ne

bireysel başvuru yolunu etkin bir iç hukuk yolu olarak değerlendirdi-

ği takdirde, Anayasa Mahkemesi’ne başvurulmadığı zaman, iç hukuk

yollarının tüketilmediği gerekçesi ile başvuruyu reddedebilecektir.

Günümüzde her ne kadar insan haklarına saygının geliştirilmesin-

de önemli adımlar atıldığı söylenebilse de bu hususun, kamu otorite-

leri bakımından birincil nitelikte olduğu söylenememektedir. İşte bu

sebeple insan hakları alanında etkin bir denetim yolunun açılmasıyla;

diğer bir ifadeyle, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yolunun

kabul edilmesiyle birlikte, anayasanın hak odaklı hale gelmesi sağlan-

makta, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılan yıllık on bine ya-

kın başvuruyu azaltacağı umudu doğmuş olmaktadır.

1982 ANAYASASI’NDA BİREYSEL BAŞVURU

I. Bireysel Başvuru Yönteminin Kavram, Kapsam ve İşlevi

Anayasallık sorununun Anayasa Mahkemesi’ne soyut (dava yolu)

ve somut (itiraz yolu) norm denetim yolu ile taşınmasının yanında,

7.5.2010 tarihinde 1982 Anayasası’nın 148. maddesinde yapılan deği-

şiklik ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama

Usulleri Hakkında Kanun’un 45. maddesi vd. ile üçüncü bir yol olarak,

anayasal hakları ihlal edilen bireylere, Anayasa Mahkemesi’ne doğru-

dan başvuru hakkının tanınması, diğer bir ifadeyle, teknik bir kavram

olan “anayasa şikayeti” yolu ile anayasa yargısının artık daha bütünle-

yici bir hale büründüğü söylenebilmektedir.

Çoban, agm., s.753.

Altan Alparslan, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru, Türkiye Barolar Birliği

Yayınları, Ankara, 2011, s.146.

Kaboğlu İbrahim Ö., Anayasa Yargısı Avrupa Modeli ve Türkiye, 4.Bs., İmge Ki-