399 / 413
Yargıtay Kararları Işığında Türk Ceza Kanunu’nda Meşru Savunma
398
larından biri olan hukuka aykırılığı ortadan kaldırıp fiili hukuka uy-
gun hale getiren, bu sayede fiili gerçekleştirenin muhakeme sonunda
beraat etmesini
3
sağlayan bir hukuka uygunluk sebebidir. Yargıtay
Ceza Genel Kurulu da verdiği bir kararda,
“Bir eylemin hukuk düzeni
tarafından cezalandırılması ancak onu hukuka uygun kılan bir nedenin bulun-
mamasına bağlıdır”
4
diyerek hukuka uygunluk sebeplerinin her durum-
da gözetilen bir durum olduğunu belirtmiştir.
Bu yazı çerçevesinde, meşru savunmanın Türk Hukuku’ nda ge-
lişimi, geçmiş ve şimdiki yasalarda ele alınışı, hukuk sistemimizin
hangi durumlarda meşru savunmayı kabul ettiği sorusuna öğretideki
kimi görüşler ile Yargıtay içtihatları karşısında yanıt aranacaktır.
I. Meşru Savunma
A.Tanım
Meşru savunma ile ilgili sözlüklerde çeşitli tanımlar yapılmıştır;
“
uğranılan bir saldırı karşısında kişinin kendisini korumak için başvurduğu
yol”
5
, “bir kimsenin, kendisine veya başkasına veya mallarına yönelen, halen
mevcut bir haksız taarruzdan doğacak zararları önlemek üzere, yapmak zorun-
da kaldığı karşılık eylem”
6
olarak tanımlanan meşru savunma, TCK’ da
da tanımlanmıştır. Bu tanıma göre meşru savunma
“gerek kendisine ve
gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı
muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hal ve koşullara göre saldırı ile oran-
tılı biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen fiiller…”
dir. Yargıtay’a göre
“yasal savunma; bir kimsenin kendisine veya başkasına yöneltilen haksız bir
saldırıyı uzaklaştırmak için gösterdiği zorunlu bir tepkidir. Hukuka uygun-
luk nedenlerinden birini oluşturan yasal savunma, hukuka aykırılığı ortadan
kaldırıp, eylemi hukukun meşru saydığı bir fiil haline getirmektedir.
Çünkü,
hukuk düzeni hakkın ve haklının saldırıya uğramasına izin vermez”.
7
Özcesi, meşru savunma, bireyin kendini savunmasıdır
8
.
3
CMK Md. 223/ 2 (d) Beraat kararı; “Yüklenen suçun sanık tarafından işlenmesine
rağmen, olayda bir hukuka uygunluk nedeninin bulunması”, halinde verilir.
4
YCGK, 11.07.2006, 2006/9-169, K. 2006/184 (Münip, Ermiş, “Terörle Mücadele Ka-
nunu ve İnsan Hakları” Ceza Hukuku Dergisi Ankara Ağustos 2007, Sayı:4, s. 305.
5
Bk. Meşru müdafaa olarak geçmektedir,
www.tdk.gov.tr(Erişim Tarihi:12.04.2013)
6
Ejder, Yılmaz, Hukuk Sözlüğü, 6. Bası, Ankara 2001, s. 582.
7
YCGK. 15.02.2000, 1-22/27 (Ali, Parlar /Muzaffer, Hatipoğlu, 5237 Sayılı Türk
Ceza Kanunu Yorumu, Ankara Şubat 2007, s. 258.)
8
Artuk/Gökcen/Yenidünya, s. 534; Veli Özer, Özbek, Yeni Türk Ceza Kanunu