222 / 341
TBB Dergisi 2014 (113)
Gökhan Yaşar DURAN
221
Askerî Yargıtay’ın bir kararında ‘
az vahim hal’
şöyle açıklanmaktadır
11
:
‘
As.C.K.nun 117 nci maddesinin birinci fıkrasında, Asta Müessir Fiil suçu-
nun maddi unsuruna vücut verebilecek hareketlerin nelerden ibaret olduğu sa-
yılmakta ve bu suçun failinin iki seneye kadar hapsolunacağı belirtilmektedir.
Maddenin ikinci fıkrasında ise, az vahim hallerde kısa hapis ve efrat hakkında
katıksız hapis cezası verileceği öngörülmüştür. Asıl olan maddenin birinci fık-
rası olup, fiilin az vahim hal teşkil etmesi halinde, hukuka uygun gerekçesi gös-
terilmek suretiyle ikinci fıkranın tatbikinin de mümkün olduğu, Askerî Ceza
Kanununun, bazı suçlar için az vahim hal durumunu kabul ederek, bu ahvalde
faile daha az ceza tertip etmiş olmasına rağmen; bu deyimin tanımını yap-
madığı, hangi durumların varlığında kanunun bu haline ilişkin cezanın uy-
gulanacağı hususunda hakime bir direktif de vermediği, Kanunun “az vahim
hal”e
işaret ettiği hallerde de
suçun unsurları aynı olduğuna göre, bu halin,
tamamen şahsa bağlı olan “takdiri indirim” sebebi olmadığı, suçun işlendiği
zaman ve mekana, eylemin ika edilme tarzına ve gayesine, yahut suçtan doğan
neticenin ağırlığına veya hafifliğine göre “az vahim” halin uygulanıp uygu-
lanmayacağını hakimin takdir edeceği, diğer bir ifade ile, kanunda uygulama
koşulları gösterilmemiş bulunan “az vahim hal uygulamasının hakimin genel
takdir haklarına ilişkin bir keyfiyet olduğu; bu nedenle bütün takdir haklarının
kontrolünde olduğu gibi, bunun da Askerî Yargıtay’ca denetlenebileceği, ancak
bu denetlemenin, takdirin objektif kıstaslara dayanıp dayanmadığına, makul
ve mantıki olup olmadığına, takdirde herhangi bir zaafa düşülüp düşülmediği-
ne ilişkin olabileceği (As.Yrg.Drl.Krl.nun 29.4.1977 gün ve 1977/44-37 sayılı
Kararı) kuşkusuzdur
.’
Askeri Yargıtay kararlarında
12
TCK 86/2’nci fıkradaki ‘
basit tıbbi
müdahale ile giderilebilecek ölçüdeki
’ haller neticenin ağırlığı bakımından
AsCK 117/2’nci fıkrasındaki ‘
az vahim hal’
olarak değerlendirilmekle
13
11
As.Yar.DK., 13.1.2000, 2000/4-12 EK. (Askerî Yargıtay Dergisi, 2000-2001 Daireler
Kurulu Kararları, S.14, s.285-287)
12
Nitekim Askerî Yargıtay’ın AsCK 117/2’nci fıkrasının yürürlükte olduğu bir
dönemde verdiği bir kararında, ‘kasten itip kakma, cismen eza verecek veya
mağdurun sıhhatini bozacak mahiyette olmasa dahi, bu suretle işlenen asta
müessir fiil suçu Askerî mahkemenin görevine gire(ceğine)’ karar vermiştir.
As.Yrg.2.D.26.10.1967 E.477 K.480
(Nakleden:Özbakan, s.276)
13
AsCK 117/2’nci fıkrasındaki ‘az vahim’ hallerde disiplin amiri tarafından kendi
yetkisi dahilinde fail cezalandırılabiliyordu. Ancak bu suça ilişkin olarak AsCK
117/1’den dolayı Askerî mahkemede yapılan yargılamada eylemin AsCK 117/2
kapsamında kaldığının tespiti halinde artık mahkeme soruşturma evrakını disip-
lin amirine gönderemeyip kendisi bir ceza veriyordu.Özbakan, s.274.