54 / 341
TBB Dergisi 2014 (113)
Mert NOMER
53
Sonuç
Pretty davasından yola çıkarak birkaç soruyla devam etmekte fay-
da görülmektedir. Acı çekmekte ve kaçınılmaz sona yaklaşmakta olan
Pretty’nin yaşamasındaki menfaati nedir ya da Pretty’nin acı çekme-
sindeki menfaati nedir? Dworkin’e göre korunacak bir hakkın olması
için menfaatin olması gerekir.
50
Dworkin, teorisinde ötenaziyle ilgili
olarak üç farklı konunun bir araya geldiğini söylemektedir; bunlar
hastanın özerkliğine, hastanın menfaatlerine ve yaşamının kutsallığı-
na en iyi şekilde saygı gösterilmesidir.
Bazı insanlar korkunç acılar içinde bulunsa da onlar için önemli
olan şeyi bitirebilmek amacıyla hayatta kalmak isterler; filozof Gareth
Evans, çalışmasını bitirmek amacıyla mümkün oldukça çok yaşamaya
çalışmış tıbbın yardımını sonuna kadar kullanmıştır.
51
Evans’ın ya-
şamasındaki menfaati çalışmasını bitirmektir. Buna karşın Pretty ise
felçli durumda olduğu için başkasına muhtaç şekilde yaşamaya devam
etmek, acı çekerek ölümü beklemeyi istememekte ve bunu onursuzca
bir ölüm olarak görmekte, zavallı bir şekilde ölümüyle hatırlanmak
istememektedir.
Dworkin’e göre, devlet yasalarla tek tip, genel bir görüşü zorla ka-
bul ettirmeye çalışmamalı insanların kendi geleceklerine yönelik (bi-
lincini kaybetmesi durumunda ne yapılmasını istediğini belirtecek şe-
kilde) hazırlık yapmaya cesaretlendirmelidir. Böyle bir hazırlık yoksa
karar ona en yakın kişilere bırakılmalıdır.
52
İnsan yaşamının kutsallığı nedeniyle, onun menfaatlerini feda et-
meyi tartışmak anlamlı değildir, çünkü kişi ölmeyi yaşamın değerine
saygı göstermek olarak görebilir. ¨
Bir insanın, başkalarının kabul ettiği,
fakat kendisinin kendi yaşamıyla korkunç derecede çatıştığına inandığı bir bi-
çimde ölmesini sağlamak harap edici, nefret uyandıran bir tiranlıktır.
¨
53
AİHS’nin 2. maddesinin yorumundan, ölme hakkının çıkarılabi-
leceği konusunda iddialar yetersiz kalmaktadır; fakat insan yaşamı-
na saygı, kişilerin acı çekerek onursuzca ölümü beklemesinin önüne
50
Ronald Dworkin, Life’s Dominion, An Argument About Abortion, Euthanasia
and Individual Freedom, Alfred A. Knopf Press, 1993, ss. 24-25.
51
İnceoğlu, a.g.e., s. 107.
52
Dworkin, a.g.e., s. 213.
53
A.e., ss. 215-217’den aktaran İnceoğlu, a.g.e., s. 109.