51 / 341
Yaşama Hakkına Saygı Nedeniyle Ölümü İstemek Pretty - Birleşik Krallığa Karşı
50
şekilde ötenaziyi istemesi durumu doktrinde istemli ötenazi olarak
bilinir.
33
İstemli ötenazi ölümcül bir hastalığa yakalanmış ve acı çek-
mekte olan bir hastanın talebi üzerine doktorun bir hareketiyle veya
hareketsiz kalmasıyla hastanın ölümünün gerçekleşmesidir.
34
Ötenazinin yasallaşmasını savunanlar genelde ötenaziyi bu kap-
samda tanımlar, Birleşik Krallıkta 1935 yılında kurulmuş olan Volun-
tary Euthanasia Society (Gönüllü Ötenazi Topluluğu) acı çeken hasta
bireylerin, can çekişerek esnek olmayan hukuk düzeni içinde ölmele-
rinin AİHS’nin 3. maddesinin ihlali olduğunu iddia etmektedir.
35
İstemli ötenazinin olabilmesi için aranan şartlar; temyiz gücü, ay-
dınlatılmış rıza ve istemliliktir. Kişinin temyiz gücüne sahip olması,
kendine yapılacak müdahaleye rıza göstermesinin veya göstermeme-
sinin anlamını ve önemini anlayabilecek olgunluğa ulaşmış olmasını
gerektirdiği gibi, reşit olmasını, bilincinin açık olmasını gerektirir.
36
Aydınlatılmış rıza, tedaviye devam edilmesi, durdurulması, red-
dedilmesi gibi hususlarda, hastaya, hastalığına dair tüm bilgilerin
açık ve sade bir dille sunulması, tedaviyi reddetmesi durumunda başı-
na gelebileceklerin detaylıca aktarılması olarak tanımlanır.
37
İstemlilik, verilen kararın zorlamalardan uzak serbestçe verilme-
sidir.
38
2.2. İstemli Ötenaziye Getirilebilecek Eleştiriler
İstemliliğe yöneltilebilecek eleştriler mevcuttur. Hasta ölmeyi ne
zaman istemiştir? Eğer ölümcül hastalığa yakalanmış ve acısı dindiril-
sin diye ağrı kesici (uyuşturucu) maddelerin etkisi altındaysa bu du-
rum hastanın karar alma mekanizmasını etkileyecektir. Aynı şekilde
eğer herhangi bir ilaç etkisi altında değil ise bu sefer çektiği büyük acı
nedeniyle tek düşünebildiği şey acısını dindirme isteği olacağı için ka-
Wadsworth Publishing, s. 434.
33
Sibel İnceoğlu, Ölme Hakkı, Ayrıntı Yayınları, 1. Baskı, s. 157.
34
İnceoğlu, a.g.e., s. 158.
35
Pretty v. the United Kingdom, § 25-27, s. 22.
36
Melvin I. Urofsky, Letting Go: Death, Dying and the Law, Macmillan Press, 1993,
s. 17.
37
İnceoğlu, a.g.e., s. 160.
38
A.e., s. 161.