114 / 449
ZORUNLU ASKERLİK HİZMETİNE KARŞI
VİCDANİ RET ve SİVİL İTAATSİZLİK
*
CONSCIENTIOUS OBJECTION TO COMPULSORY MILITARY
SERVICE AND CIVIL DISOBEDIENCE
Dilan MIZRAK
**
Özet:
Demokratik kabul edilen bir sistemde ortaya çıkan ciddi
haksızlıklara karşı yasal imkânların tükendiği noktada son bir çare
olarak başvurulan sivil itaatsizlik ile kişinin, vicdanının talimatlarına
uygun hareket etmesi neticesinde zorunlu bir uygulamaya karşı çık-
ması olarak ifade edilebilecek vicdani ret; saik, kapsam, amaç bakı-
mından farklılık arz etse de kesiştikleri alanlar mevcuttur. Bu alanlar
bakımından zorunlu askerlik hizmeti önem arz etmektedir; zira as-
kerliğin reddi bazı durumlarda salt bireyin iç dünyası ile ilgili iken kimi
durumlarda politik bir sorgulamadır.
Anahtar Sözcükler:
Vicdani ret, sivil itaatsizlik, zorunlu askerlik
hizmeti, vicdani retçi
Abstract:
Civil disobedience, which take place more or less in
a democratic system, is a nonviolent but illegal act resorted to for
political reasons as an ultimate remedy to resist against serious in-
justices, whereas conscientious objection is an act done for objec-
ting to a compulsory practice to safeguard one’s conscience. Altho-
ugh these two acts differ in their motives, extents and aims, there
are certain points they intersect. In terms of these common points,
compulsory military service has a distinct importance, because ob-
jection to compulsory military service is concerned, in some cases,
only with an individidual’s own moral deliberation, while in others it
is concerned with political questioning and deliberation.
Keywords:
Conscientious objection, civil disobedience, com-
pulsory military service, conscientious objector
1
*
Bu makale, 14.01.2008 tarihinde savunulmuş “Zorunlu Askerlik Hizmetine Karşı
Vicdani Ret” adlı yüksek lisans tezinden türetilmiştir.
**
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Genel Kamu Hukuku Anabilim Dalı Araş-
tırma Görevlisi