250 / 449
TBB Dergisi 2016 (116)
Özgür BİYAN
249
Bu çalışmada vekâlet ilişkisine dayanarak çalışan serbest meslek
erbabı konumundaki bir avukatın, davayı kaybeden taraftan aldığı be-
delin vergi kanunları karşısındaki durumu ve hukuki mahiyeti analiz
edilecek ve yapılan düzenlemeler değerlendirilmeye tabi tutulacaktır.
Konunun değerlendirilmesine sağlıklı bir çözüm açısından önem taşı-
dığından öncelikle “karşı taraf vekalet ücreti”nin hukuki mahiyetini
açıklanması cihetine gidilecektir.
II. “KARŞI TARAF VEKÂLET ÜCRETİ”NİN HUKUKİ
MAHİYETİ
Avukatlık hizmeti yapısı itibariyle “vekâlet” ilişkisi çerçevesin-
de ve bir sözleşmeye dayanmaktadır. Avukatlık ücreti, müvekkil ile
avukat arasında serbestçe (Avukatlık Kanunu’nda yer alan emredici
düzenlemeler çerçevesinde) kararlaştırılmaktadır. Vergi kanunları açı-
sından elde edilen söz konusu kazanç, serbest meslek kazancı veya
yerine göre ücret olarak kavranarak vergilendirilmektedir
1
.
1136 Sayılı Avukatlık Kanunu
2
’nun “avukatlık ücreti” başlıklı 164.
maddesine göre “
dava sonucunda verilen karara dayanılarak tarifeye göre
karşı tarafa yüklenilecek vekâlet ücreti avukata aittir. Bu ücret, iş sahibinin
borcu nedeniyle takas ve mahsup edilemez, haczedilemez
”. Kanun koyucu
yargılama giderlerinden olan vekâlet ücretinin kime ait olacağı konu-
sundaki takdir yetkisini avukatlar lehine kullanmıştır. Bu durumun
Anayasaya aykırı olduğu iddiası Anayasa Mahkemesince de kabul
edilmemiştir
3
.
Diğer yandan aynı Kanun’un 166. maddesi uyarınca avukat açı-
sından “…
sözleşme ile kararlaştırılan ve hâkim tarafından takdir olunan
ücretinden dolayı, kendi çalışması sonucunda müvekkilin muhafaza ettiği
veya kazandığı mallar ve davadaki diğer taraftan ilam gereğince tahsil edi-
lecek para
” da bir kazanç olarak düzenlenmiş ve avukata ait olduğu
vurgulanmıştır. 164 ve 166. maddeler birlikte okunduğunda iki ayrı
1
A. Bumin Doğrusöz, “Davada Haksız Çıkan Taraftan Sağlanan Avukatlık Gelir-
lerinin Vergi Mevzuatı Karşısındaki Durumu”, Yaklaşım, Sayı:126, Haziran 2003,
s.40.
2
07.04.1969 tarihli ve 13168 sayılı Resmi Gazete.
3
Anayasa Mahkemesi E. 2004/8, K. 2004/28, k.t. 03.03.2004,
http://www.anayasa.
gov.tr/Kararlar/Iptalıtıraz/K2004/K2004–028.htm .