258 / 449
TBB Dergisi 2016 (116)
Özgür BİYAN
257
(karşı taraf vekalet ücreti) ilgisi olmayan biri adına belge düzenlemek
doğru mudur?
Katma değer vergisinin konusunu belirleyen KDV Kanunu’nun
1/1. maddesine göre, ticari, sınaî, zirai faaliyet ve serbest meslek fa-
aliyeti çerçevesindeki mal teslimleri ve hizmet ifaları KDV’ye tabi
bulunmaktadır. Bu bağlamda Katma Değer Vergisi Genel Uygulama
Tebliği ile getirilen düzenleme doğru değildir. Açıkça KDV Kanununa
aykırıdır. Kaldı ki söz konusu tebliğin ilgili bölümünde yukarıda de-
ğinildiği üzere, “
Mahkemelerce hükmolunan avukatlık ücretlerinin davayı
kazananlara ödenmesi KDV’nin konusuna girmez. Ancak bu paralardan söz-
leşmeleri gereği ücret karşılığı çalışanlar dışında kalan avukatlara intikal eden
kısım..
” şeklindeki açıklama da çelişkilidir. Katma Değer Vergisi Genel
Uygulama Tebliğinde KDV konusuna girmez şeklindeki açıklama ya-
pıldıktan sonra, serbest meslek erbabı olarak faaliyet gösteren avukat-
lara karşı taraf vekalet ücreti için KDV hesaplatmak doğru değildir. Bu
karşı vekâlet ücreti ödeyen için, bir hizmet karşılığı değildir. Bu bedeli
bir yargılama gideri olarak davayı kaybeden taraf ödemiştir. Kaybe-
den tarafın ödediği bedelin, kazanan taraf (örneğimizde (A)) adına bir
makbuz ile belgelenmesi belge düzeninin ruhuna da aykırıdır. Karşı
taraf vekalet ücreti tamamen Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Avu-
katlık Kanunu’na göre ve mahkeme kararına istinaden ödenmektedir.
Üstelik bu ödenen tutarın özel hukuk açısından, mahkeme kararı ile
belirlenmiş bir alacak niteliğinde olmadığı, davaya konu alacağın fer’i
niteliğinde yargılama gideri olduğu son derece açıktır.
Karşı taraf vekalet ücreti hususu çalışmadaki açıklamalardan
anlaşıldığı üzere “nevi şahsına münhasır” bir özelliğe sahiptir. Karşı
taraf avukatına yapılan ödeme bir hizmet karşılığında değildir. Do-
layısıyla KDV açısından da hizmet ifası olayı gerçekleşmediğinden,
karşı tarafa ödenen bedellerin KDV’ne tabi tutulması söz konusu ola-
mayacaktır. Ortada ne bir kimseye verilen hizmet ne de bir kimsenin
söz konusu ödemede karşılığı sağladığı fayda bulunmaktadır. Serbest
meslek makbuzunun “karşı taraf vekâlet ücreti” adı altında, mahkeme
esas/sayı numarası yazılması vb. ibareler konularak tahsil edilmesi ve
normal beyana yoluyla gelir vergisi matrahına ilave edilmesi mevzua-
tımız bakımından daha uygun görülmektedir.