TBB Dergisi 117.Sayı

TBB Dergisi 2015 (117)

Hikmet Sami TÜRK

447

ve basında her iki formül bakımından da ifade edilmiştir

DSP, 4 Mayıs 1989 günü Merkez Karar ve Yürütme Kurulu’nda ka-

rara bağlanıp Genel Başkan

Bülent Ecevit

tarafından 5 Mayıs 1989 günü

basına açıklanan Seçim Sistemini Adilleştirme Projesi çerçevesinde

milletvekili seçimi için “Bağdaş-tırılması gereken amaçlar” olarak; “1.

Ulusal iradenin gerçeğe yakın bir ölçüde Meclis’e yansıması; 2. Koalis-

yon zorunluklarıyla karşılaşma olasılığından korkma-makla birlikte,

yüzde 45’e yakın oy alabilen bir partinin tek başına yeterli çoğunluk

sağlayarak hükümet kurabilmesi; 3. Meclis içindeki muhalefetin, ikti-

darı etkin biçimde denetleyebilecek kadar güçlü ve ağırlıklı olabilme-

si; 4. Gerek sağın gerek solun uç kesimlerindeki partilerin de Meclis’te

temsil edilebilme olanağına, en azından umuduna kavuşabilmeleri”

amaçlarını ilân ettikten sonra; “Oylara göre milletvekillik-lerinin par-

tilere dağılımını belirleyici aritmetik formüller[in] de” bu “dört ama-

cı bağdaştırıp bir arada gerçekleştirecek nitelikte” olması gerektiğini;

“Seçim sistemleri konusunda uzman olan Prof. Dr.

Hikmet Sami Türk

’ün

‘Nasıl Bir Seçim Sistemi?’ başlıklı çalışması[nın], aritmetik formüller

konusunda ayrıntılı teknik bilgiler” içerdiğini ve “değişik seçenekleri”

gösterdiğini anılan makalenin yayımlandığı Ankara Üniversitesi Hu-

kuk Fakültesi Dergisi’ne yollama yaparak belirtmiştir

2. Milletvekili Seçimi Kanunu’nda “Genel baraj” olarak adlandırı-

lan ülke seçim barajı, demokratik ülkelerde örneği bulunabilecek ma-

kul bir orana, % 5’e veya daha aşağıya çekilmelidir (m. 33).

3. Bu oranı tutturamamakla birlikte en az üç seçim çevresinde ayrı

ayrı kullanılan geçerli oylar toplamının % 10’unu aşan oranda oy alan

siyasî partiler, o çevrelerdeki sandalye dağılımında hesaba katılmalı-

dır.

sonuçlarında koalisyona gerek kalmayacaktı.” (Milliyet, 18.10.1982: “Baykal: Bu

Anayasanın betonarme hesapları yanlış”).

1977 milletvekili genel seçiminin resmî sonuçları ile bu seçimde “1.5’la başlayan

yarımşar aralı aritmetik dizi ile bölme” formülü uygulansaydı Millet Meclisi’nde-

ki sandalye dağılımı için bk. Türk, age (Seçim Hukukunun Temel Sorunları ve

Çözüm Önerileri), s. 57.

Bu yönde bk. Araslı, age, s. 304 vd; Gürbüz, age, s. 26 vd; Yavaşgel, age, s. 212 vd;

Buran, age, s. 132, 178 vd; Yankı, 25 Nisan-1 Mayıs 1983, s. 66 “Seçim Kanunu ve

Demokratik İstikrar”.

Bk. “Demokratik Sol Parti’nin Seçim Sistemini Adilleştirme Projesi”, Güvercin, S.

7-8-9, Mart-Nisan-Mayıs 1989, s. 28 vd, 32.