442 / 453
TBB Dergisi 2015 (117)
Hikmet Sami TÜRK
441
üye sayısı” gösterilmiştir. Bu maddeye göre; büyükşehir belediye mec-
lisleri, belediye sınırları içinde kalan ilçe seçim çevreleri için tespit edi-
len belediye meclisleri üye sayısının her ilçe için beşte biri alınmak
suretiyle bulunacak toplam sayı kadar üyeden oluşur. Bu hesaplamada
artık sayılar dikkate alınmaz. Yedek üyelikler de aynı usulle hesapla-
nır. (m. 6/a-b). 6. maddede tespit olunan büyükşehir belediye meclisi
üyeleri, her ilçe ve ilk kademe belediyesi için seçilmiş olan asıl üyele-
rin seçiliş sırasına göre baştan başlayarak yeter sayıya kadar inilmek
suretiyle bulunur. Yedek üyelikler de aynı usulle hesaplanır. (10.7.2004
tarih ve 5216 sayılı Kanun’la değişik m. 24/a-b).
Görüldüğü gibi, büyükşehir belediye meclisleri için ayrı bir seçim
yapılması söz konusu değildir. Bu meclisler, büyükşehir belediye baş-
kanının başkanlığında büyükşehir içindeki belediyelerin başkanları
ile bu belediyelerin meclislerinden yukarıda belirtilen usule göre ge-
lecek üyelerden oluşmaktadır. Dolayısıyla büyükşehir belediye meclisi
üyeleri iki görevi birlikte yürütmek durumundadırlar.
IV. GENEL DEĞERLENDİRME
1982 Anayasası döneminde Türkiye’de uygulanan seçim sistemi-
nin belirgin özelliği olan % 10 baraj, −şüphesiz her seçimi etkileyen
siyasal, ekonomik ve sosyal ortam içinde seçim sisteminin payı ölçü-
sündeki etkileriyle değerlendirildiğinde− şu özellikler dikkati çek-
mektedir:
1. Ülkemizde
d’Hondt
usulü nispî temsil sisteminin % 10 ülke ba-
rajı ve çevre barajı ile birlikte uygulandığı 6 Kasım 1983 milletvekili
genel seçiminde 3, 29 Kasım 1987 milletvekili genel seçiminde 3, 20
Ekim 1991 milletvekili genel seçiminde 5 parti; yine
d’Hondt
usulü
nispî temsil sisteminin çevre barajı olmaksızın % 10 ülke barajı ile
uygulandığı 24 Aralık 1995 milletvekili genel seçiminde 5, 18 Nisan
1999 milletvekili genel seçiminde 5, 3 Kasım 2002 milletvekili genel
seçiminde 2, 22 Temmuz 2007 milletvekili genel seçiminde 3, 12 Ha-
ziran 2011 milletvekili genel seçiminde 3 parti Meclis’e girmiş; 18 Ni-
san 1999 milletvekili genel seçiminden itibaren de bağımsız adaylar
giderek artan sayılarla milletvekili seçilmişlerdir. Özetle 1982 Anaya-
sası döneminde şimdiye değin yapılan 8 milletvekili genel seçiminin
ilk ikisinde 3’er, izleyen üçünde 5’er, birinde yalnız 2, son ikisinde 3’er