449 / 453
Demokratik Rejim ve Seçim Sistemleri
448
4. İl genel ve belediye meclisleri seçimlerinde uygulanan onda bir-
lik kesme baraj yönteminden vazgeçmeli (krş. 2972 sayılı Kanun m.
23/a), seçim çevreleri itiba-riyle % 5 veya daha aşağıya çekilebilecek bir
barajla yetinmelidir.
5. Siyasî partilerce milletvekili ve yerel yönetimler adaylarının be-
lirlenmesinde parti örgütlerinin daha etkili olması sağlanmalıdır (krş.
Siyasî Partiler Kanunu m. 37).
6. Anayasa ve seçim kanunlarına siyasî partilerin milletvekili ve
yerel yönetimler meclisleri seçimleri aday listelerinde kadın ve erkek-
lerin kural olarak eşit oranlarda (% 50-50) yer almasını kolaylaştıracak
hükümler konulmalıdır (krş. AY m. 10/II, 67/II c. 1)
55
.
7. Anayasa ve seçim kanunlarına yabancı ülkelerde çalışan vatan-
daşlarımızın kendi aralarından seçecekleri milletvekillerini Meclis’e
gönderebilmeleri için çıkaracağı milletvekili sayısı Yüksek Seçim
Kurulu’nca belirlenecek bir yurt dışı seçim çevresi oluşturulması-
na olanak sağlayacak hükümler konulmalıdır (krş. AY m. 67/II c. 2;
26.4.1961 tarih ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen
Kütükleri Hakkında Kanun, 13.3.2008 tarih ve 5749 sayılı Kanun’la de-
ğişik m. 94/A-94/E)
56
.
8. Milletvekili seçimlerinde siyasî partilerin işbirliği yapmalarına,
ortak seçim programı ve ortak liste düzenlemelerine olanak sağlan-
malı; böylece muvazaalı yollara gitmelerine gerek bırakılmamalıdır
(krş. Milletvekili Seçimi Kanunu m. 16/I, Siyasî Partiler Kanunu m.
90/II)
57
. Nitekim Anayasa, en son milletvekili genel seçiminde geçerli
oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde onu aşan partilerin or-
tak Cumhur- başkanı adayı gösterebileceklerini hükme bağlamıştır
(m. 101/III c. 2).
9. Oyların sayım ve dökümünde, ilçe ve iller ile Türkiye genelinde
birleştirilmesinde seçim sonuçlarını herhangi bir biçimde değiştirebi-
lecek elektronik hileleri de önleyici, seçimin dürüstlüğünü bu yönden
55
Bu konuda daha ayrıntılı olarak bk. Hikmet Sami Türk, “Anayasa Değişikliği İçin
Öneriler”, Parlamento, Eylül/Ekim 2011, S. 277, s. 33 vd.
56
Bu konuda daha ayrıntılı olarak bk. Türk, agm (Anayasa Değişikliği İçin Öneri-
ler), Parlamento, Eylül/Ekim 2011, S. 277, s. Parlamento, Eylül/Ekim 2011, S. 277,
s. 34).
57
Bu konuda daha ayrıntılı olarak bk. Türk, age (Seçim Hukukunun Temel Sorunla-
rı ve Çözüm Önerileri), s. 144 vd.