451 / 453
Demokratik Rejim ve Seçim Sistemleri
450
miş olması şartıyla Yüksek Seçim Kurulunda da bir asil ve bir yedek
üye bulundurabilir.” (5980 sayılı Kanun m. 1). Bu temsilciler, oy kulla-
namamakla birlikte; Kurul’un bütün çalışmalarına ve görüşmelerine
katılma hakkına sahiptirler.
d) Yukarıdaki hükmü tamamlayan bir düzenleme, 298 sayılı
Kanun’a “Ek madde 9” olarak eklenmiştir. Bu düzenleme şöyledir:
“İlçe seçim kurullarından Yüksek Seçim Kuruluna elektronik or-
tamda gönderilen sandık ölçekli sonuçlarını, talepleri hâlinde seçi-
me katılan siyasî parti genel merkezlerinin de eş zamanlı olarak iz-
leyebilmeleri ve aynı formatta bilgisayar ortamında saklayabilmeleri
için gerekli her türlü tedbir, Yüksek Seçim Kurulu tarafından alınır.
Siyasî parti genel merkezleri bu suretle elde ettikleri seçim sonuçla-
rını, Yüksek Seçim Kurulunca belirlenen süre bitimine kadar kendi
teşkilâtlarına veya üçüncü şahıslara gönderemez ve kamuoyuna açık-
layamaz.
Yüksek Seçim Kurulu, siyasî arti genel merkezlerinin kullanımı-
na açılacak veri tabanları ile ilgili her türlü güvenlik tedbirlerini alır.”
(5980 sayılı Kanun m. 21).
10. Son milletvekili genel seçiminde en az % 3 oranında oy alan
siyasî partilere aldıkları oy sayıları ile orantılı Devlet yardımı yapıl-
ması, ayrıca Yüksek Seçim Kurulu’nca milletvekili ve yerel yönetimler
seçimlerine katılma hakkı tanınan partilere önceki seçimlerde aldık-
ları oy sayıları ile orantılı seçim dönemi yardımı yapılması yeniden
düzenlenmelidir (krş. AY m. 68 sf, SPK ek m. 1).
VI. SONUÇ
Seçimler, demokratik rejimin olmazsa olmaz koşuludur. Siyasî
partiler, −Anayasa’da belirtildiği gibi− “demokratik siyasî hayatın
vazgeçilmez unsurlarıdır.” (m. 68/II). Bu bakımdan ülkemizde 70 yıla
yaklaşan bir süre içinde, çeşitli sistemlerin denendiği çok partili se-
çimlerde edinilen deneyimlerin bir özeti olarak Anayasa’da ifadesini
bulan “temsilde adalet” ve “yönetimde istikrar” ilkelerini makul bir
sentez içinde gerçekleştirecek bir seçim sistemi ne kadar gerekli ise
(m. 67/VI); seçimlerin dürüstlüğünü hiçbir şüpheye yer bırakmayacak
biçimde sağlayacak önlemlerin alınması da o kadar önemlidir (AY m.
79/II). Ayrıca “seçim” dediğimiz demokratik yarışa katılan siyasî par-