TBB Dergisi 117.Sayı

49 / 453

Adli Yargıda “Makul Süre” Felsefesi ve Matematiği 48
ölçüm, dava işlem süresinin belirlenmesi/belli bir standarda bağlan-
masıdır: Belirlenen zaman süresinde karara bağlanan davaların yüzde
oranıdır. Bu ölçünün çıkan davaların oranı ile birlikte değerlendiril-
mesi; mahkemeler arasında mukayeseler yapılarak ortalama süreden
sapma/süreçteki yavaşlama nedenleri analiz edilmelidir. Tüm ölçüm-
lerin yapılması ve standarda bağlanması için (yazarın 1990’lı yıllarda
genel müdür olarak sağladığı) ortalama yargılama süresi formülü ile
yapılan karşılaştırmalar ve adli sicil veri tabanı önemli veri kaynakları
olarak yer almaktadır.
Genelde yargının12 etkin ve kaliteli hizmeti makul süre içerisinde
sunabilmesi için yargıda gecikmeye özgü aşağıdaki dava işlem süresi
(DİS) ile şemada yer alan nedenler üzerinde durularak her birine özgü
etkinin en aza indirilmesi ve örgütler arası anlayış birliği için dinamik
bir yaklaşım sergilenmelidir.
Otomasyon ortamında, her iş için harcanan gerçek sürenin (çalış-
ma süresi) ne olduğu ortaya konulduğunda; aşağıdaki formülde yer
alan dava işlem süresindeki aslan payının, nakil ve bekleme sürelerin-
den oluştuğu görülecektir.13
DİS = Ç.S + N.S + B.S
Bilirkişi
Kolluk Savcılık Mahkeme Yargıtay
Y. C. Başsavcılığı
Y. Ceza Daireleri
DİS:Dava işlem süresi;
Ç.S:Çalışma süresi;
N.S:Nakil süresi;
B.S:Bekleme süresi
12 Yeni yargılama yaklaşımları(terapötik/sorun çözümleyici mahkemeler) için
bk.http:// http:// .
org/ Ayrıca yargılamada zaman kontrol listesi için bk. Avrupa Komisyonu Yargı-
nın Etkinliği Komisyonu belgesi CEPEJ(2005)12.
13 M. T. Yücel, Türkiye’de Yargının Etkinliği,TBB, Ank., 2008.